Kronik Yorgunluk Sendromu’nun daha sık bayanlarda, genç ve orta yaşlı yetişkinlerde görüldüğünü lisana getiren İç Hastalıkları Uzm. Dr. Betül Kaya, hastalık hakkında ihtarlarda bulundu.
Uzm. Dr. Betül Kaya, çalışmalarda virüsler, bağışıklık bozuklukları, hormonal bozukluklar ve nöropsikiyatrik faktörler araştırılsa da Kronik Yorgunluk Sendromu’na neyin sebep olduğunun çabucak hemen net olarak bilinmediğini söylemiş oldu.
YORGUNLUK VE UYKU BOZUKLUKLARI GÖRÜLEBİLİR
Kronik Yorgunluk Sendromu’nun bayanlarda erkeklere nazaran yaklaşık iki kat daha yaygın olduğunun altını çizen Uzm. Dr. Kaya, hastalığın en sık görülen belirtilerini şu biçimde sıraladı:
“Yorgunluk, uyku bozuklukları, ağrı, korku bozuklukları, hafıza ve konsantrasyon kuvvetlikleri, baş dönmesi ve sersemlik. Fizikî, bilişsel bir efor yahut gerilim daha sonrasında şikayetlerin artması. Saatlerce uyuduktan daha sonra bile dinlenememek. Ayakta dururken şikâyetlerin artması, yatar durumda düzgünleşme olması. Hastanın bu şikâyetleri en az 6 aydır yaşaması ve bu vaktin en az yarısında şikâyetlerin şiddetli yoğunlukta olması.”
Kronik Yorgunluk Sendromu’nun muhakkak bir meslek kümesinde daha fazla görüldüğünü gösteren net bir çalışma olmadığını vurgulayan Uzm. Dr. Kaya, ekseriyetle fonksiyonelliği yüksek işlerde çalışanlarda daha sık olduğunun düşünüldüğünü belirtti.
ÇOK FİZİKÎ AKTİVİTE ŞİKÂYETLERİ TETİKLİYOR
Uzm. Dr. Kaya, Kronik Yorgunluk Sendromu’nda teşhis koymaya yardımcı durumları ise şöyleki sıraladı:
“Ani olabilen, çoklukla üst teneffüs yolu enfeksiyonu ile alakalı yahut birkaç ay ortasında kademeli olarak ortaya çıkan başlangıç, çok yorgunluk, çok fizikî aktivite ile şiddetlenen şikâyetler, Kronik Yorgunluk Sendromu öncesi kronik sırt ağrısı yahut kronik baş ağrısı hikayesinin olmaması, hastalar çoklukla ateşli hissetseler de, epeyce azı yüksek ateş gösterir (37,4 dereceden çok), eklemler ağrır lakin kızarıklık, ödem yahut hareket kısıtlılığı yoktur, kaslar kolaylıkla yorulsa da, biyopsiler ve EMG olağandır, boyun yahut koltukaltında ağrılı lenf düğümleri (lenfadenit) sık görülen bir şikâyettir.”
FARKLI ANALİZLER YAPILABİLİR
Diğer biroldukça hastalıkta da emsal şikâyetler görülmesi niçiniyle mümkün farklı hastalıkları eleyebilmek için çeşitli analizler yapılması gerektiğinin altını çizen Uzm. Dr. Kaya, “Tam kan sayımı, biyokimyasal testler (şeker, vitamin, mineraller, elektrolitler, tiroit, böbrek ve karaciğer işlev testleri dâhil), kreatin kinaz (kas ağrısı yahut zayıflığı var ise) testlerini yaptırmak gerekebilir. Hasta hikayesi yahut muayene uyku apnesini düşündürürse uyku çalışması yaparız. Hikaye yahut muayene adrenal yetmezlik düşündürüyorsa adrenal yetmezliğini değerlendiririz” tabirlerini kullandı.
UYGUN İLAÇ TEDAVİLERİ TERCİH EDİLEBİLİR
Kronik Yorgunluk Sendromu olan hastalarda biroldukça tedavi denense de hiç birinin hastalığı büsbütün ortadan kaldırmaya yetmeyebileceğini tabir eden Uzm. Dr. Kaya, “Bu niçinle tedavi destekleyici olmalı ve uyku bozuklukları, ağrı, depresyon ve korku, hafıza ve konsantrasyon kuvvetlikleri, baş dönmesi ve sersemlik üzere yaygın semptomların ve eşlik eden durumların tedavisine odaklanılmalıdır. Ruhsal dayanak ve şikâyetlerin yoğunluğuna göre uygun ilaç tedavileri ile hastanın hayat kalitesi yükseltilmeye çalışılmaktadır” halinde konuştu.
PANDEMİNİN REHAVETİNİ ÜZERİNİZDEN ATIN
Pandemi devrindeki hareketsizlik artışının, beslenme halindeki değişikliklerin, hastalığın getirdiği korkunun, ekonomik gerilim üzere faktörlerin elbet hastalarda birtakım metabolik sorunlara yol açtığını vurgulayan Uzm. Dr. Kaya, “Pandemi kas- eklem ağrıları ve yorgunlukta artışa sebep oldu. Bunları klinik pratiğimizde çoğunlukla görüyoruz fakat Kronik Yorgunluk Sendromu dediğimiz durum niçini bilinmeyen bir kronik hastalıktır. Pandeminin bu kronik hastalığın artışına sebep olduğunu söylemek için yapılacak çalışmalara muhtaçlık var ve bunu tahminen de ileriki senelerda goreceğiz. bir daha de pandemi periyodunun rehavetini üzerimizden atmak için antrenman, güzel beslenmek ve geleceğe telaşla değil, umutla bakmak yarar sağlayabilir” diyerek kelamlarını noktaladı.
Uzm. Dr. Betül Kaya, çalışmalarda virüsler, bağışıklık bozuklukları, hormonal bozukluklar ve nöropsikiyatrik faktörler araştırılsa da Kronik Yorgunluk Sendromu’na neyin sebep olduğunun çabucak hemen net olarak bilinmediğini söylemiş oldu.
YORGUNLUK VE UYKU BOZUKLUKLARI GÖRÜLEBİLİR
Kronik Yorgunluk Sendromu’nun bayanlarda erkeklere nazaran yaklaşık iki kat daha yaygın olduğunun altını çizen Uzm. Dr. Kaya, hastalığın en sık görülen belirtilerini şu biçimde sıraladı:
“Yorgunluk, uyku bozuklukları, ağrı, korku bozuklukları, hafıza ve konsantrasyon kuvvetlikleri, baş dönmesi ve sersemlik. Fizikî, bilişsel bir efor yahut gerilim daha sonrasında şikayetlerin artması. Saatlerce uyuduktan daha sonra bile dinlenememek. Ayakta dururken şikâyetlerin artması, yatar durumda düzgünleşme olması. Hastanın bu şikâyetleri en az 6 aydır yaşaması ve bu vaktin en az yarısında şikâyetlerin şiddetli yoğunlukta olması.”
Kronik Yorgunluk Sendromu’nun muhakkak bir meslek kümesinde daha fazla görüldüğünü gösteren net bir çalışma olmadığını vurgulayan Uzm. Dr. Kaya, ekseriyetle fonksiyonelliği yüksek işlerde çalışanlarda daha sık olduğunun düşünüldüğünü belirtti.
ÇOK FİZİKÎ AKTİVİTE ŞİKÂYETLERİ TETİKLİYOR
Uzm. Dr. Kaya, Kronik Yorgunluk Sendromu’nda teşhis koymaya yardımcı durumları ise şöyleki sıraladı:
“Ani olabilen, çoklukla üst teneffüs yolu enfeksiyonu ile alakalı yahut birkaç ay ortasında kademeli olarak ortaya çıkan başlangıç, çok yorgunluk, çok fizikî aktivite ile şiddetlenen şikâyetler, Kronik Yorgunluk Sendromu öncesi kronik sırt ağrısı yahut kronik baş ağrısı hikayesinin olmaması, hastalar çoklukla ateşli hissetseler de, epeyce azı yüksek ateş gösterir (37,4 dereceden çok), eklemler ağrır lakin kızarıklık, ödem yahut hareket kısıtlılığı yoktur, kaslar kolaylıkla yorulsa da, biyopsiler ve EMG olağandır, boyun yahut koltukaltında ağrılı lenf düğümleri (lenfadenit) sık görülen bir şikâyettir.”
FARKLI ANALİZLER YAPILABİLİR
Diğer biroldukça hastalıkta da emsal şikâyetler görülmesi niçiniyle mümkün farklı hastalıkları eleyebilmek için çeşitli analizler yapılması gerektiğinin altını çizen Uzm. Dr. Kaya, “Tam kan sayımı, biyokimyasal testler (şeker, vitamin, mineraller, elektrolitler, tiroit, böbrek ve karaciğer işlev testleri dâhil), kreatin kinaz (kas ağrısı yahut zayıflığı var ise) testlerini yaptırmak gerekebilir. Hasta hikayesi yahut muayene uyku apnesini düşündürürse uyku çalışması yaparız. Hikaye yahut muayene adrenal yetmezlik düşündürüyorsa adrenal yetmezliğini değerlendiririz” tabirlerini kullandı.
UYGUN İLAÇ TEDAVİLERİ TERCİH EDİLEBİLİR
Kronik Yorgunluk Sendromu olan hastalarda biroldukça tedavi denense de hiç birinin hastalığı büsbütün ortadan kaldırmaya yetmeyebileceğini tabir eden Uzm. Dr. Kaya, “Bu niçinle tedavi destekleyici olmalı ve uyku bozuklukları, ağrı, depresyon ve korku, hafıza ve konsantrasyon kuvvetlikleri, baş dönmesi ve sersemlik üzere yaygın semptomların ve eşlik eden durumların tedavisine odaklanılmalıdır. Ruhsal dayanak ve şikâyetlerin yoğunluğuna göre uygun ilaç tedavileri ile hastanın hayat kalitesi yükseltilmeye çalışılmaktadır” halinde konuştu.
PANDEMİNİN REHAVETİNİ ÜZERİNİZDEN ATIN
Pandemi devrindeki hareketsizlik artışının, beslenme halindeki değişikliklerin, hastalığın getirdiği korkunun, ekonomik gerilim üzere faktörlerin elbet hastalarda birtakım metabolik sorunlara yol açtığını vurgulayan Uzm. Dr. Kaya, “Pandemi kas- eklem ağrıları ve yorgunlukta artışa sebep oldu. Bunları klinik pratiğimizde çoğunlukla görüyoruz fakat Kronik Yorgunluk Sendromu dediğimiz durum niçini bilinmeyen bir kronik hastalıktır. Pandeminin bu kronik hastalığın artışına sebep olduğunu söylemek için yapılacak çalışmalara muhtaçlık var ve bunu tahminen de ileriki senelerda goreceğiz. bir daha de pandemi periyodunun rehavetini üzerimizden atmak için antrenman, güzel beslenmek ve geleceğe telaşla değil, umutla bakmak yarar sağlayabilir” diyerek kelamlarını noktaladı.