Çay Kanunu Teklifi, TBMM Başkanlığına sunuldu.
Teklifle çay tarımı ve yaş çay yaprağı satışı ile kuru çay üretimi ve satışına dair adap, temel ve yükümlülükler düzenleniyor; çay üretimi ve satışıyla ilgili düzenleyici ve denetleyici kurallara karşıt davrananlar hakkında uygulanacak idari yaptırımlar belirleniyor.
Teklife nazaran, çay tarım alanları, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafınca tespit edilecek; bu alanlar haricinde çay tarımı yapılamayacak.
Çay tarım alanlarına giren yerlerde çay bahçesi kuracak olanlar, evvelde ruhsatname almak zorunda olacak. Çay bahçelerinden, ruhsatsız dikilen yahut ruhsatlandırmada aranan kuralları taşımayanlar, sarfiyatları sorumlusuna ilişkin olmak üzere Bakanlık tarafınca söktürülecek.
Çay tarımı, kendi ismine düzenlenen çay bahçesi ruhsatnamesine sahip, gerçek yahut hukukî kişiliğe haiz yaş çay üreticileri tarafınca yapılacak yahut yaptırılacak. Yaş çay üreticileri, Bakanlığın ilgili kayıt sistemine kayıtlı olmak ve üretimde bulunduğu sürece kayıtlarını güncellemek zorunda olacak.
Bakanlık, randımandan düşmüş çaylıkların yenilenmesi gayesiyle, çağdaş ve tekniğine uygun çay bahçelerinin oluşturulmasını teşvik edecek. Gerektiğinde yenilenecek çay bahçeleri, Bakanlık tarafınca belirlenecek ve ilan edilecek.
Çay bahçelerindeki ziraî faaliyetler, doğal kaynakların korunması, ekonomik, toplumsal ve çevresel açıdan sürdürülebilirliğin tesis edilmesi ve muteber eser arzının temini emeliyle tekniğine uygun bir biçimde yürütülecek.
Bakanlık, çay bahçelerinin minimum büyüklüklerini, bahçe tesisinde kullanılabilecek üretim gereçlerini, bakım, budama, hasat, taşıma ve depolama süreçlerini, uygun gübre ve gübreleme teknikleri ile toprak düzenleyicilerini ve bitki muhafaza mamüllerini belirleyerek ilan edecek.
Organik çay tarımı yapan çay bahçelerini olumsuz etkileyecek ziraî faaliyetlere müsaade verilmeyecek. Gerektiğinde Bakanlık, organik çay tarımını olumsuz etkileyecek aralıklardaki çaylık alanlarda kimyevi gübre ve bitki müdafaa mamüllerinin kullanmasını sonlandırabilecek.
– Lisanslı çay işletmeciliği
Gerçek ve hukuksal bireyler, gerekli müsaadelerini almak kaidesiyle kuru çay üreten işletmeler kurabilecek.
Bakanlık, kuru çay üreten işletmelerin ham unsur teminini ve pazarlama formlarını dikkate alarak, işletmeleri müracaatları halinde A, B ve C lisanslı işletmeler olarak gruplandırılacak.
A lisanslı işletme “Yaş çay yaprağını işleyerek kuru çay eserleri elde edebilen ve bunları dökme çay olarak Borsada satabilen, kendi ürettiği yahut satın aldığı kuru çay mamüllerini kendi paketleme tesislerinde paketleyip tüketiciye arz edebilen ve kendi namına tescilli eser markası olduğuna dair marka tescil dokümanı bulunan gerçek ya da hukukî bireylere ilişkin kuru çay işletmelerini”; B lisanslı işletme “Yaş çay yaprağını işleyerek kuru çay eserleri elde edebilen ve bunları dökme çay olarak borsada satabilen gerçek ya da hükmî şahıslara ilişkin kuru çay işletmelerini” C lisanslı işletme ise “Satın aldığı kuru çay mamüllerini, kendi paketleme tesislerinde paketleyip tüketiciye arz edebilen gerçek ya da hükmî şahıslara ilişkin kuru çay işletmelerini” tabir edecek.
Bakanlık, çay üretimi ve arzında istikrarı sağlamak emeliyle her pazarlama yılı için A ve B lisanslı işletmelerin yurt ortasında pazarlayabilecekleri kuru çay ölçüsünü belirleyerek ilan edecek.
Mevcut üretim kapasiteleri ile arz ve talep durumu dikkate alınarak gereksinim halinde, yeni başvuran işletmelere Bakanlıkça A, B yahut C lisansı verilebilecek. Lisans verilen işletmelerin, belirlenen kaideleri taşımadıkları tespit edilmesi halinde, lisansları iptal edilebilecek yahut yurt ortasında pazarlayabilecekleri kuru çay ölçülerinde değişikliğe gidilebilecek.
Faaliyetlerini çay tarımı yapılan vilayetlerin haricinde sürdüren C lisanslı işletmelerin müsaade alma süreçlerinde ana faaliyet mevzularını “çay paketleme işleri” olarak belirtmesi zarurî olacak.
Kuru çay üreten A lisanslı işletmeler, dökme çaylarını borsada satmak zorunda olacak. Dökme çaylar haricinde kalan kuru çay mamüllerini ise paketleyip tüketiciye arz edebilecek.
Kuru çay üreten B lisanslı işletmeler, dökme çaylarını borsada satmak zorunda olacak.
Kuru çay üreten C lisanslı işletmeler, satın alarak temin ettikleri kuru çay mamüllerini kendi tesislerinde paketleyip tüketiciye arz edebilecek.
B lisanslı işletmeler, kuru çay eserleri ithal edemeyecek. A yahut C lisanslı işletmeler, yurt ortasında pazarladıkları çay ölçüsünün en az yüzde 90’ının, yurt ortasından temin etmek zorunda olacak.
– Yaş çay fiyatı ve alım usulleri
Yaş çay alım fiyatı, Ulusal Çay Kurulu tarafınca belirlenerek ilan edilecek. Yaş çay alım fiyatı, arz ve talep durumu ile üretim maliyetleri dikkate alınarak her yıl hasat periyodu başlamadan evvel belirlenecek.
Ulusal Çay Kurulu tarafınca o yıla temel alım fiyatının belirlenememesi halinde; yaş çay alım fiyatı, bundan evvelki yılın alım fiyatının bir daha değerleme oranında artırılması suretiyle belirlenecek.
Yaş çay üreticileri tarafınca kuru çay üreten işletmelere satılan yaş çay yapraklarının bedeli, yaş çay üreticileri ismine açılan banka hesaplarına kuru çay üreten işletmelerce en geç alım tarihinden itibaren 6 ay içerisinde Türk lirasıyla ödenecek.
Yaş çay alımı, yalnızca A yahut B lisansına sahip işletmeler tarafınca yapılabilecek. A yahut B lisansına sahip işletmeler muhtaçlık duydukları yaş çayı, ruhsatlı alanda üretim yapan çay üreticilerinden yahut bu üreticilerin üyesi olduğu üretici örgütlerinden temin edecek.
A yahut B lisanslı işletmelerin, muhtaçlık duydukları yaş çayı kontratlı üretim ile temin etmeleri temel olacak; her pazarlama yılı için kontratlı olarak temin edilmesi gereken minimum yaş çay ölçüsü Bakanlık tarafınca belirlenecek.
Belirtilen kurallara karşıt olarak çay üretimi yapan yaş çay üreticileri, tespit tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, içerisinde bulunulan pazarlama yılında ve bir daha sonraki yıl boyunca yaş çay yaprağı satışı yapamayacak, çay işletmeleri de bu türlü üretilen yaş çayı alamayacak.
Kuru çay üretimi evrelerinde ortaya çıkan ve kuru çay eseri tarifine girmeyen çay çöpü, çay lifi yahut çay tasnif tozu üzere çay atıklarından kuru çay eseri elde edilemeyecek.
Çay Kanunu Teklifi ile yaş çay üreticisinden alım yapan işletmeler, Tarım ve Orman Bakanlığınca yetkilendirilmiş kâfi sayıda çay eksperi istihdam etmek zorunda olacak.
Kuru çay üretimi basamaklarında ortaya çıkan ve kuru çay eseri tarifine girmeyen çay çöpü, çay lifi yahut çay tasnif tozu üzere çay atıklarından kuru çay eseri elde edilemeyecek.
Çay atıkları, çay ekstraktı, faal karbon, selüloz, biyoetanol, kateşin ve teanin elde edilmesinde, yalıtım gereci üretiminde, bitki yetiştirme ortamı oluşturulmasında, güç üretimi yahut Tarım ve Orman Bakanlığı tarafınca uygun görülen öteki alanlarda ilgili mevzuatı çerçevesinde yetkili tesisler tarafınca kullanılabilecek.
Çay işletmeleri, satın aldıkları yaş çayın makul bir oranda çay atığını her pazarlama yılının sonuna kadar yetkili tesislere teslim etmek zorunda olacak. Teslim edilmesi gereken taban çay atık oranı Tarım ve Orman Bakanlığınca belirlenecek.
Yaş çay üreticileri ve kuru çay üreten işletmeler, ilgili Bakanlık tarafınca denetlenecek.
Bakanlık, bakılırsavlerini yerine getirirken gerekli gördüğü her türlü bilgiyi kamu kurum ve kuruluşları ile piyasada mal yahut hizmet üreten, pazarlayan, satan gerçek ve hukuksal bireylerle bunların her türlü örgütünden isteyebilecek.
Bakanlık tarafınca istenilen bilgiler tam ve gerçek olarak talep edilen müddet dahilinde ilgili kurum ve kuruluşlar tarafınca verilecek. Bakanlık, inceleme, araştırma ve kontrol nazaranvi kapsamında her türlü defter, evrak ve evrakları inceleyebilecek ve suretlerini alabilecek, yazılı yahut kelamlı açıklama isteyebilecek, kapsama giren her türlü mallara ait mahallinde inceleme yapabilecek, her türlü teknolojik imkandan yararlanabilecek.
– İdari yaptırımlar
Belirtilen kurallara uymayan şahıslar hakkında, başka mevzuattaki cezai kararlar gizli kalmak kaydıyla, idari yaptırımlar, mahallin en büyük mülki amiri tarafınca uygulanacak. İdari yaptırımların uygulanması için gerekli olan tespitler, Bakanlık yahut Bakanlık tarafınca yetkilendirilen kamu kurum ve kuruluşlarınca gerçekleştirilecek.
İdari para cezalarının verilmesini gerektiren fiilin beş yıl ortasında yineı halinde verilecek para cezası, bundan evvelki verilen ceza meblağının iki katı olarak uygulanacak. Verilen idari para cezaları, bildiriminden itibaren bir ay ortasında ödenecek.
Bakanlık tarafınca verilen çay bahçesi kurma ruhsatnamesi olmadan çay bahçesi kurduğu tespit edilen gerçek yahut hukuksal bireylerin, kendilerine verilen müddet ortasında ruhsatsız çay bahçelerini sökmeleri zarurî olacak. Bu mühlet ortasında ruhsatsız çay bahçelerini sökmemeleri halinde Bakanlık tarafınca bu bahçeler söktürülecek.
Bakanlıkça belirlenen tarz ve temellere alışılmamış olarak işlenen çay atıklarına el konulacak. Piyasaya arz emeli haricinde kıymetlendirilmesi mümkün olmayan çay atıkları Bakanlık nezaretinde imha edilecek yahut ettirilecek. Piyasaya arz maksadı haricinde kıymetlendirilmesi mümkün olan çay atıklarının mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilecek. Fiilin 5 yıl ortasında yenidenı halinde tespit edilen işletmelerin faaliyetleri bir yıl mühletle durdurulacak. Fiilin birebir müddet ortasında ikinci sefer yenidenı halinde işletmeler faaliyetten men edilecek.
Çay atıklarından kuru çay eseri elde ettiği tespit edilen işletmeler, lisansları iptal edilerek faaliyetten men edilecek.
Hükümlere alışılmamış olarak üretilen, alınan yahut satılan her nevi çay eseri kayıt dışı olarak kabul edilecek ve el konularak Bakanlığa teslim edilecek. Bakanlık tarafınca tahlilleri yapılan kayıt dışı çay mamüllerinden, standartları taşımayanlar Bakanlık tarafınca imha edilecek. Standartları taşıyanların ise mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilecek.
– İdari para cezaları
Çay bahçesi ruhsatnamesine sahip olmadan çay tarımı yapan gerçek ve hukuksal şahıslara ruhsatsız çay tarımı yaptığı tespit edilen tarım alanının her bir dönümü için 5 bin lira idari para cezası uygulanacak.
Teklifte belirlenen çay tarımı kararlarına muhalif faaliyette bulunan gerçek ve hukuksal şahıslara bu faaliyeti gerçekleştirdiği çay tarım alanının her bir dönümü için 5 bin lira idari para cezası kesilecek.
Lisanslı çay işletmeciliğine ters olarak faaliyette bulunan çay işletmelerine çay lisanslarında belirtilen çay ölçüsünün satış bedeli meblağında, lisansı olmayan işletmeler için faaliyetin gerçekleştiği pazarlama yılındaki lisanslı işletmelerin ortalama lisans ölçüsü temel alınarak idari para cezası uygulanacak.
Teklifin, çay alım yerleri ve çay eksperlerini düzenleyen kararlarına karşıt olarak yaş çay yaprağı satın alanlara 10 bin lira idari para cezası verilecek.
Çay atıklarının işlenmesi için Tarım ve Orman Bakanlığınca gerekli görülen tesisleri kurmadan ve kurdukları tesislerin faaliyetleri için Bakanlıktan müsaade almadan çay atıklarını işlediği tespit edilen işletmelere 200 bin lirası idari para cezası uygulanacak.
Çay atıklarından kuru çay eseri elde ettiği tespit edilen şahıslara 400 bin lira idari para cezası kesilecek.
Teklifte düzenlenen idari para cezaları mahallin en büyük mülki amiri tarafınca verilecek.
Düzenlemeyle 1984’te çıkarılan Çay Kanunu yürürlükten kaldırılacak. Kanun teklifi ile öngörülen yönetmelikler, düzenlemenin yürürlük tarihinden itibaren 6 ay ortasında çıkarılacak.
Daha evvel çay tarım alanı olarak ilan edilen alanların statüsü ve ilgili mevzuat kararları uyarınca düzenlenen çay bahçesi ruhsatnameleri, düzenlemenin yürürlük tarihinden itibaren de geçerli olacak.
Daha evvel ilgili mevzuat kararları doğrultusunda çay tarımı yapan yaş çay üreticilerinin, Tarım ve Orman Bakanlığının ilgili kayıt sistemine kaydedilmesine ait her türlü iş ve süreçte Bakanlık yetkili olacak. Bu kapsamda belirtilen üreticilerin, Bakanlığın ilgili kayıt sistemine kaydı, düzenlemenin yürürlük tarihinden itibaren 3 yıl ortasında kendilerine Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğünce verilen çay bahçesi ruhsatnameleri temel alınarak tamamlanacak. Cumhurbaşkanı, bu süreyi gerekli gördüğü hallerde her kezinde 1 yılı geçmemek üzere en çok 2 kere uzatabilecek.
Daha evvel ilgili mevzuat kararları doğrultusunda faaliyetlerini sürdüren kuru çay üreten işletmelerinin çalışma müsaadeleri, düzenleme yürürlük tarihinden itibaren de geçerli olacak. Lakin düzenlemenin yayımı tarihinden itibaren 6 ay ortasında Tarım ve Orman Bakanlığına müracaatta bulunarak faaliyet alanına göre lisans müracaatında bulunmak ve Bakanlık tarafınca belirlenen lisans çerçevesinde faaliyette bulunmak zorunda olacak. Müracaatta bulunmayanlar, C lisanslı işletme statüsünde faaliyette bulunabilecek.
Daha evvel faaliyetlerini çay tarımı yapılan vilayetlerin haricinde sürdüren kuru çay üreten işletmelerden ana faaliyet konusu çay paketleme işleri olmayanların, düzenleme yürürlük tarihinden itibaren 6 ay ortasında ana faaliyet bahislerini “çay paketleme işleri” olarak belirlemesi mecburî olacak. Bu mecburiliği belirtilen müddet ortasında yerine getirmeyen kuru çay üreten işletmelerin çalışma müsaadeleri Tarım ve Orman Bakanlığınca iptal edilecek.
Teklifle çay tarımı ve yaş çay yaprağı satışı ile kuru çay üretimi ve satışına dair adap, temel ve yükümlülükler düzenleniyor; çay üretimi ve satışıyla ilgili düzenleyici ve denetleyici kurallara karşıt davrananlar hakkında uygulanacak idari yaptırımlar belirleniyor.
Teklife nazaran, çay tarım alanları, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafınca tespit edilecek; bu alanlar haricinde çay tarımı yapılamayacak.
Çay tarım alanlarına giren yerlerde çay bahçesi kuracak olanlar, evvelde ruhsatname almak zorunda olacak. Çay bahçelerinden, ruhsatsız dikilen yahut ruhsatlandırmada aranan kuralları taşımayanlar, sarfiyatları sorumlusuna ilişkin olmak üzere Bakanlık tarafınca söktürülecek.
Çay tarımı, kendi ismine düzenlenen çay bahçesi ruhsatnamesine sahip, gerçek yahut hukukî kişiliğe haiz yaş çay üreticileri tarafınca yapılacak yahut yaptırılacak. Yaş çay üreticileri, Bakanlığın ilgili kayıt sistemine kayıtlı olmak ve üretimde bulunduğu sürece kayıtlarını güncellemek zorunda olacak.
Bakanlık, randımandan düşmüş çaylıkların yenilenmesi gayesiyle, çağdaş ve tekniğine uygun çay bahçelerinin oluşturulmasını teşvik edecek. Gerektiğinde yenilenecek çay bahçeleri, Bakanlık tarafınca belirlenecek ve ilan edilecek.
Çay bahçelerindeki ziraî faaliyetler, doğal kaynakların korunması, ekonomik, toplumsal ve çevresel açıdan sürdürülebilirliğin tesis edilmesi ve muteber eser arzının temini emeliyle tekniğine uygun bir biçimde yürütülecek.
Bakanlık, çay bahçelerinin minimum büyüklüklerini, bahçe tesisinde kullanılabilecek üretim gereçlerini, bakım, budama, hasat, taşıma ve depolama süreçlerini, uygun gübre ve gübreleme teknikleri ile toprak düzenleyicilerini ve bitki muhafaza mamüllerini belirleyerek ilan edecek.
Organik çay tarımı yapan çay bahçelerini olumsuz etkileyecek ziraî faaliyetlere müsaade verilmeyecek. Gerektiğinde Bakanlık, organik çay tarımını olumsuz etkileyecek aralıklardaki çaylık alanlarda kimyevi gübre ve bitki müdafaa mamüllerinin kullanmasını sonlandırabilecek.
– Lisanslı çay işletmeciliği
Gerçek ve hukuksal bireyler, gerekli müsaadelerini almak kaidesiyle kuru çay üreten işletmeler kurabilecek.
Bakanlık, kuru çay üreten işletmelerin ham unsur teminini ve pazarlama formlarını dikkate alarak, işletmeleri müracaatları halinde A, B ve C lisanslı işletmeler olarak gruplandırılacak.
A lisanslı işletme “Yaş çay yaprağını işleyerek kuru çay eserleri elde edebilen ve bunları dökme çay olarak Borsada satabilen, kendi ürettiği yahut satın aldığı kuru çay mamüllerini kendi paketleme tesislerinde paketleyip tüketiciye arz edebilen ve kendi namına tescilli eser markası olduğuna dair marka tescil dokümanı bulunan gerçek ya da hukukî bireylere ilişkin kuru çay işletmelerini”; B lisanslı işletme “Yaş çay yaprağını işleyerek kuru çay eserleri elde edebilen ve bunları dökme çay olarak borsada satabilen gerçek ya da hükmî şahıslara ilişkin kuru çay işletmelerini” C lisanslı işletme ise “Satın aldığı kuru çay mamüllerini, kendi paketleme tesislerinde paketleyip tüketiciye arz edebilen gerçek ya da hükmî şahıslara ilişkin kuru çay işletmelerini” tabir edecek.
Bakanlık, çay üretimi ve arzında istikrarı sağlamak emeliyle her pazarlama yılı için A ve B lisanslı işletmelerin yurt ortasında pazarlayabilecekleri kuru çay ölçüsünü belirleyerek ilan edecek.
Mevcut üretim kapasiteleri ile arz ve talep durumu dikkate alınarak gereksinim halinde, yeni başvuran işletmelere Bakanlıkça A, B yahut C lisansı verilebilecek. Lisans verilen işletmelerin, belirlenen kaideleri taşımadıkları tespit edilmesi halinde, lisansları iptal edilebilecek yahut yurt ortasında pazarlayabilecekleri kuru çay ölçülerinde değişikliğe gidilebilecek.
Faaliyetlerini çay tarımı yapılan vilayetlerin haricinde sürdüren C lisanslı işletmelerin müsaade alma süreçlerinde ana faaliyet mevzularını “çay paketleme işleri” olarak belirtmesi zarurî olacak.
Kuru çay üreten A lisanslı işletmeler, dökme çaylarını borsada satmak zorunda olacak. Dökme çaylar haricinde kalan kuru çay mamüllerini ise paketleyip tüketiciye arz edebilecek.
Kuru çay üreten B lisanslı işletmeler, dökme çaylarını borsada satmak zorunda olacak.
Kuru çay üreten C lisanslı işletmeler, satın alarak temin ettikleri kuru çay mamüllerini kendi tesislerinde paketleyip tüketiciye arz edebilecek.
B lisanslı işletmeler, kuru çay eserleri ithal edemeyecek. A yahut C lisanslı işletmeler, yurt ortasında pazarladıkları çay ölçüsünün en az yüzde 90’ının, yurt ortasından temin etmek zorunda olacak.
– Yaş çay fiyatı ve alım usulleri
Yaş çay alım fiyatı, Ulusal Çay Kurulu tarafınca belirlenerek ilan edilecek. Yaş çay alım fiyatı, arz ve talep durumu ile üretim maliyetleri dikkate alınarak her yıl hasat periyodu başlamadan evvel belirlenecek.
Ulusal Çay Kurulu tarafınca o yıla temel alım fiyatının belirlenememesi halinde; yaş çay alım fiyatı, bundan evvelki yılın alım fiyatının bir daha değerleme oranında artırılması suretiyle belirlenecek.
Yaş çay üreticileri tarafınca kuru çay üreten işletmelere satılan yaş çay yapraklarının bedeli, yaş çay üreticileri ismine açılan banka hesaplarına kuru çay üreten işletmelerce en geç alım tarihinden itibaren 6 ay içerisinde Türk lirasıyla ödenecek.
Yaş çay alımı, yalnızca A yahut B lisansına sahip işletmeler tarafınca yapılabilecek. A yahut B lisansına sahip işletmeler muhtaçlık duydukları yaş çayı, ruhsatlı alanda üretim yapan çay üreticilerinden yahut bu üreticilerin üyesi olduğu üretici örgütlerinden temin edecek.
A yahut B lisanslı işletmelerin, muhtaçlık duydukları yaş çayı kontratlı üretim ile temin etmeleri temel olacak; her pazarlama yılı için kontratlı olarak temin edilmesi gereken minimum yaş çay ölçüsü Bakanlık tarafınca belirlenecek.
Belirtilen kurallara karşıt olarak çay üretimi yapan yaş çay üreticileri, tespit tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, içerisinde bulunulan pazarlama yılında ve bir daha sonraki yıl boyunca yaş çay yaprağı satışı yapamayacak, çay işletmeleri de bu türlü üretilen yaş çayı alamayacak.
Kuru çay üretimi evrelerinde ortaya çıkan ve kuru çay eseri tarifine girmeyen çay çöpü, çay lifi yahut çay tasnif tozu üzere çay atıklarından kuru çay eseri elde edilemeyecek.
Çay Kanunu Teklifi ile yaş çay üreticisinden alım yapan işletmeler, Tarım ve Orman Bakanlığınca yetkilendirilmiş kâfi sayıda çay eksperi istihdam etmek zorunda olacak.
Kuru çay üretimi basamaklarında ortaya çıkan ve kuru çay eseri tarifine girmeyen çay çöpü, çay lifi yahut çay tasnif tozu üzere çay atıklarından kuru çay eseri elde edilemeyecek.
Çay atıkları, çay ekstraktı, faal karbon, selüloz, biyoetanol, kateşin ve teanin elde edilmesinde, yalıtım gereci üretiminde, bitki yetiştirme ortamı oluşturulmasında, güç üretimi yahut Tarım ve Orman Bakanlığı tarafınca uygun görülen öteki alanlarda ilgili mevzuatı çerçevesinde yetkili tesisler tarafınca kullanılabilecek.
Çay işletmeleri, satın aldıkları yaş çayın makul bir oranda çay atığını her pazarlama yılının sonuna kadar yetkili tesislere teslim etmek zorunda olacak. Teslim edilmesi gereken taban çay atık oranı Tarım ve Orman Bakanlığınca belirlenecek.
Yaş çay üreticileri ve kuru çay üreten işletmeler, ilgili Bakanlık tarafınca denetlenecek.
Bakanlık, bakılırsavlerini yerine getirirken gerekli gördüğü her türlü bilgiyi kamu kurum ve kuruluşları ile piyasada mal yahut hizmet üreten, pazarlayan, satan gerçek ve hukuksal bireylerle bunların her türlü örgütünden isteyebilecek.
Bakanlık tarafınca istenilen bilgiler tam ve gerçek olarak talep edilen müddet dahilinde ilgili kurum ve kuruluşlar tarafınca verilecek. Bakanlık, inceleme, araştırma ve kontrol nazaranvi kapsamında her türlü defter, evrak ve evrakları inceleyebilecek ve suretlerini alabilecek, yazılı yahut kelamlı açıklama isteyebilecek, kapsama giren her türlü mallara ait mahallinde inceleme yapabilecek, her türlü teknolojik imkandan yararlanabilecek.
– İdari yaptırımlar
Belirtilen kurallara uymayan şahıslar hakkında, başka mevzuattaki cezai kararlar gizli kalmak kaydıyla, idari yaptırımlar, mahallin en büyük mülki amiri tarafınca uygulanacak. İdari yaptırımların uygulanması için gerekli olan tespitler, Bakanlık yahut Bakanlık tarafınca yetkilendirilen kamu kurum ve kuruluşlarınca gerçekleştirilecek.
İdari para cezalarının verilmesini gerektiren fiilin beş yıl ortasında yineı halinde verilecek para cezası, bundan evvelki verilen ceza meblağının iki katı olarak uygulanacak. Verilen idari para cezaları, bildiriminden itibaren bir ay ortasında ödenecek.
Bakanlık tarafınca verilen çay bahçesi kurma ruhsatnamesi olmadan çay bahçesi kurduğu tespit edilen gerçek yahut hukuksal bireylerin, kendilerine verilen müddet ortasında ruhsatsız çay bahçelerini sökmeleri zarurî olacak. Bu mühlet ortasında ruhsatsız çay bahçelerini sökmemeleri halinde Bakanlık tarafınca bu bahçeler söktürülecek.
Bakanlıkça belirlenen tarz ve temellere alışılmamış olarak işlenen çay atıklarına el konulacak. Piyasaya arz emeli haricinde kıymetlendirilmesi mümkün olmayan çay atıkları Bakanlık nezaretinde imha edilecek yahut ettirilecek. Piyasaya arz maksadı haricinde kıymetlendirilmesi mümkün olan çay atıklarının mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilecek. Fiilin 5 yıl ortasında yenidenı halinde tespit edilen işletmelerin faaliyetleri bir yıl mühletle durdurulacak. Fiilin birebir müddet ortasında ikinci sefer yenidenı halinde işletmeler faaliyetten men edilecek.
Çay atıklarından kuru çay eseri elde ettiği tespit edilen işletmeler, lisansları iptal edilerek faaliyetten men edilecek.
Hükümlere alışılmamış olarak üretilen, alınan yahut satılan her nevi çay eseri kayıt dışı olarak kabul edilecek ve el konularak Bakanlığa teslim edilecek. Bakanlık tarafınca tahlilleri yapılan kayıt dışı çay mamüllerinden, standartları taşımayanlar Bakanlık tarafınca imha edilecek. Standartları taşıyanların ise mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilecek.
– İdari para cezaları
Çay bahçesi ruhsatnamesine sahip olmadan çay tarımı yapan gerçek ve hukuksal şahıslara ruhsatsız çay tarımı yaptığı tespit edilen tarım alanının her bir dönümü için 5 bin lira idari para cezası uygulanacak.
Teklifte belirlenen çay tarımı kararlarına muhalif faaliyette bulunan gerçek ve hukuksal şahıslara bu faaliyeti gerçekleştirdiği çay tarım alanının her bir dönümü için 5 bin lira idari para cezası kesilecek.
Lisanslı çay işletmeciliğine ters olarak faaliyette bulunan çay işletmelerine çay lisanslarında belirtilen çay ölçüsünün satış bedeli meblağında, lisansı olmayan işletmeler için faaliyetin gerçekleştiği pazarlama yılındaki lisanslı işletmelerin ortalama lisans ölçüsü temel alınarak idari para cezası uygulanacak.
Teklifin, çay alım yerleri ve çay eksperlerini düzenleyen kararlarına karşıt olarak yaş çay yaprağı satın alanlara 10 bin lira idari para cezası verilecek.
Çay atıklarının işlenmesi için Tarım ve Orman Bakanlığınca gerekli görülen tesisleri kurmadan ve kurdukları tesislerin faaliyetleri için Bakanlıktan müsaade almadan çay atıklarını işlediği tespit edilen işletmelere 200 bin lirası idari para cezası uygulanacak.
Çay atıklarından kuru çay eseri elde ettiği tespit edilen şahıslara 400 bin lira idari para cezası kesilecek.
Teklifte düzenlenen idari para cezaları mahallin en büyük mülki amiri tarafınca verilecek.
Düzenlemeyle 1984’te çıkarılan Çay Kanunu yürürlükten kaldırılacak. Kanun teklifi ile öngörülen yönetmelikler, düzenlemenin yürürlük tarihinden itibaren 6 ay ortasında çıkarılacak.
Daha evvel çay tarım alanı olarak ilan edilen alanların statüsü ve ilgili mevzuat kararları uyarınca düzenlenen çay bahçesi ruhsatnameleri, düzenlemenin yürürlük tarihinden itibaren de geçerli olacak.
Daha evvel ilgili mevzuat kararları doğrultusunda çay tarımı yapan yaş çay üreticilerinin, Tarım ve Orman Bakanlığının ilgili kayıt sistemine kaydedilmesine ait her türlü iş ve süreçte Bakanlık yetkili olacak. Bu kapsamda belirtilen üreticilerin, Bakanlığın ilgili kayıt sistemine kaydı, düzenlemenin yürürlük tarihinden itibaren 3 yıl ortasında kendilerine Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğünce verilen çay bahçesi ruhsatnameleri temel alınarak tamamlanacak. Cumhurbaşkanı, bu süreyi gerekli gördüğü hallerde her kezinde 1 yılı geçmemek üzere en çok 2 kere uzatabilecek.
Daha evvel ilgili mevzuat kararları doğrultusunda faaliyetlerini sürdüren kuru çay üreten işletmelerinin çalışma müsaadeleri, düzenleme yürürlük tarihinden itibaren de geçerli olacak. Lakin düzenlemenin yayımı tarihinden itibaren 6 ay ortasında Tarım ve Orman Bakanlığına müracaatta bulunarak faaliyet alanına göre lisans müracaatında bulunmak ve Bakanlık tarafınca belirlenen lisans çerçevesinde faaliyette bulunmak zorunda olacak. Müracaatta bulunmayanlar, C lisanslı işletme statüsünde faaliyette bulunabilecek.
Daha evvel faaliyetlerini çay tarımı yapılan vilayetlerin haricinde sürdüren kuru çay üreten işletmelerden ana faaliyet konusu çay paketleme işleri olmayanların, düzenleme yürürlük tarihinden itibaren 6 ay ortasında ana faaliyet bahislerini “çay paketleme işleri” olarak belirlemesi mecburî olacak. Bu mecburiliği belirtilen müddet ortasında yerine getirmeyen kuru çay üreten işletmelerin çalışma müsaadeleri Tarım ve Orman Bakanlığınca iptal edilecek.