WSJ: OPEC+, Rusya’ya ‘kırmızı kart’ göstermeye hazırlanıyor

Zakariya

Global Mod
Global Mod
Cuma günü ABD’de açıklanan FED’in favori enflasyon gösterisi olan PCE uzun bir ortadan daha sonra gerileyerek enflasyonda en berbatı geride mi kaldı sorusunu gündeme taşırken, haftabaşı Almanya’da açıklanan beklentilerin çok üzerinde enflasyon, piyasaların olumlu havasını törpüledi. Dün Mayıs ayına yönelik Euro bölgesinde açıklanan tüketici fiyatları da yıllık bazda %8,1 ile %7,7 olan beklentinin üzerinde artış kaydederek âdeta ışıkları Avrupa Merkez Bankası’na (ECB) çevirdi. Güç ve besin hariç sayının da yıllık olarak %4,3 ile pek yüksek bir artış kaydettiğini görüyoruz.

Almanya’nın 1922 yılında yaşadığı hiperenflasyon deneyimi niçiniyle enflasyona karşı önemli mânâda hassas olduğunu biliyoruz. Bu minvalde, ECB’nin de erken bir faiz artırımına soyunabileceği beklentisi her geçen gün daha da artıyor. Piyasaları birinci atağın Temmuz ayında yapılmasını beklerken, EUR’nun dolar karşısında 1,07’li düzeylerde seyri devam ediyor. EUR’da 1,0840 düzeyi aşılmadan hamle yapmak istemiyoruz.

Petrol fiyatlarına dün bültenimizde geniş bir yer ayırdık. Bilhassa, Avrupa Birliği başkanlarının, Rusya’nın ham petrol ithalatına yıl sonuna kadar tam olarak uygulanacak bir ambargo üzerinde anlaştığı istikametinde haber, kuzey denizi petrolü Brent’in varil fiyatını 123 dolar düzeyine kadar itmişti. Dün akşam saatlerinde, Wall Street Journal (WSJ) haberine göre, OPEC+’nın Perşembe günkü düzenlenecek toplantısı öncesinde, Rusya’nın karar sürecinden çıkarılmasının planlandığını argüman etti. OPEC ile Rusya beraber OPEC+ temsil ediyor. Rusya’nın karar alma sürecinden çıkarılması ve bu haberin Perşembe günü teyit edilmesi, petrol fiyatlarını seyri üzerinde bariz bir tesir doğurabileceğini düşünüyoruz. Bu sabah Brent cinsi ham petrolün varil fiyatı, mevcut üyelerin daha fazla üretim artışına gidebileceği haberi ile 116 dolar düzeyinin altına geriledi.

Türk mali piyasaları ise dün nispi olarak sakin bir seyir izledi. USDTRY kuru 16,40 düzeylerinde yatay bir seyir izlerken, borsa cephesinde ise enflasyona karşı yükseliş amansız bir biçimde devam ettiğini gördük. BIST100 endeksi, aşağıdaki grafikten de görülebileceği üzere, enflasyondan müdafaa arayan mahallî yatırımcıların alımları ile dünyadaki önde gelen tüm borsaları geride bıraktı. Dolar bazında borsa yerinde saysa da, TL bazında sene başına göre %37 getiri ile açık orta önde koşuyor.

Dün, TÜİK Nisan ayı dış ticaret datalarını deklare etti. Buna göre, ihracat %24,6 artışla 23,4 milyar dolar, ithalat ise %35,0 artışla 29,5 milyar dolar oldu. Bu sonuçlarla bir arada, dış ticaret açığı Nisan’da 6,1 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Geçen yılın tıpkı ayına bakılırsa 2 kat açık! Yılın birinci 4 ayında ise dış ticaret açığı da 32,6 milyar dolar ile yeni bir rekor daha kırmış oldu.

İnsan ister istemez sormadan da edimiyor. Çin yahut Japonya üzere ihracat, ihracat, ihracat sloganı ile yola çıkarak her ay dış ticaret rekoru kırmış olmak bir yerde bir şeyler yanlışlı olduğunu bize anlatıyor! Bu tabloda bilhassa global bazda artan güç meblağları ve ziraî emtialar kıymetli bir rol oynarken, TL’nin gerçek negatif getirisi de göz gerisi edilmemelidir. Petrol ve doğalgaz meblağlarında devam eden yüksek seyir niçiniyle Türkiye’nin güç ithalatı Nisan ayında %135 artışla 7,8 milyar dolar, Ocak-Nisan periyodunda ise %173 artışla 32,8 milyar dolar oldu.

Öte yandan, Türkiye iktisadı yılın birinci çeyreğinde %7,3 büyüdüğü belirtildi. Takvim ve mevsim tesirlerinden arındırılmış sayılara göre bundan evvelki çeyreğe göre büyüme %1,2 olarak gerçekleşti. GSYH oluşturan faaliyetler incelendiğinde, finans ve sigorta faaliyetleri %24,2 büyüme kaydederek başı çekerken, kanımca covid devrinden bu yana kıymeti daha da artan tarım yalnızca %0,9 artış kaydetti; inşaat dalı ise %7,2 azaldı. Harcama tarafınca büyümenin kompozisyonuna baktığımızda, özel kesim tüketimi %19,5 arttığını, ihracat %16,8 büyüdüğünü, sabit sermaye oluşumunun (yatırım) ise durduğunu görüyoruz. Daha sıradan bir anlatımla, büyümenin tüketim kaynaklı olduğunu görüyoruz ve niteliğinin zayıf olduğunu istikametinde yorumluyoruz. Büyüyoruz lakin kalkınmadan! Üstte ele aldığımız yüksek dış ticaret açığının da tüketimi teşkil ettiğini düşünüyoruz.

Dün gece Sn. Cumhurbaşkanı Erdoğan, beklenmedik bir biçimde Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, TCMB Lideri Kavcıoğlu ve İktisat Siyasetleri Konseyi üyeleriyle ile sürpriz bir biçimde toplandı. Toplantı akabinde rastgele bir açıklama yapılmazken, artırım yağmurunun da sürat kesmeden devam ettiğini görüyoruz. NTV haberine nazaran, doğalgaz kullanmasına konutlarda %30, elektrik üretiminde %16, endüstride %10 artırım yapıldı. Bu sonucun direkt tesiri enflasyona, dolaylı tesiri ise büyümeye olacaktır.

Gümüş ve altının ons fiyatı bir daha kritik 1,855 ve 22 dolar düzeyinin altına sarktı. Aşağıdaki grafikten de görüleceği üzere, fonların gümüş kısa konumlarını artırması ve ETF büyüklüğünün azalması gümüş açısından riskin aşağı taraflı olduğuna işaret ediyor. Haftalık kapanış düzeyi bu bağlamda değerli olacaktır. Yükselişten kelam edebilmek ismine, her ikisinin de haftayı 22 ve 1,855 dolar üzerinde tamamlaması gerektiğinin altını çizelim.

Bitcoin, hafta başı kaleme aldığımız raporumuzda da belirttiğimiz üzere, 28,800 dolar düzeylerinin etrafında günler süren sıkışmasının üst tarafı kırarak dün 32,40 dolar düzeyinde kadar yürüdü. Teknik bir bakış açısıyla, yükselişin 34,400 dolar düzeyine kadar devam edebileceğini düşünüyoruz.

ABD’de tüketici itimadı, yüksek enflasyon ve yükselen faiz oranlarının Amerikalıları ekonomik büyümeyi azaltabilecek motorlu taşıtlar ve konutlar de dahil olmak üzere büyük kalemlerini satın alma konusunda daha temkinli olmaya zorlamasıyla Mayıs ayında ölçülü bir biçimde gevşedi. ABD borsaları geceyi ölçülü düşüşle tamamlarken, yeni gün başlangıcında, Asya piyasalarında da hava kesimli bulutlu. Gösterge endeks Tokyo borsası %0,7 üstte süreç görürken, geriye kalan bölgelerde düşüş eğilimi hâkim. Çin’de bu sabah açıklanan PMI verisi (fabrika faaliyeti) ağır koronavirüs kısıtlamaları tedarik zincirlerini bozmaya ve talebi azaltmaya devam ederek, artan hammadde maliyetlerinden halihazırda baskı altında olan birtakım bölge ekonomileri için kasvetlere yol açmasıyla Mayıs ayında yavaşladı.

Mali piyasaların gündemi bugün çok ağır görünüyor. Ne orta takvim Haziran oldu! İçeride büyümenin öncü göstergesi imalat PMI endeksi, İstanbul bölgesi için enflasyon sayıları (İTO), dışarıda ise Almanya perakende satışlar, Euro bölgesi imalat PMI ve işsizlik, Cuma günü ABD’de açıklanacak resmi istihdam dataları öncesinde ABD ADP özel bölüm istihdam verisi, imalat PMI ve ISM verisi takip edilebilir. Rekor enflasyon sayıları daha sonrasında ECB Lideri Lagarde’nin açıklamaları da merakla bekleniyor.

iktisatbank.com