Çocukların vegan yetiştirilmesi konusu tüm dünyada olduğu üzere ülkemizde de insanları ikiye bölüyor. Vegan beslemek sıhhat açısından yanlışsız mu?
Besin alerjisi üzere tıbbi zorunluklar olmadığı sürece hayli katı kısıtlamaların olduğu hiç bir yasaklı beslenme modelini desteklemiyorum. Vegan beslenmenin çocukluk çağında büyüme ve gelişme üzerine tesirlerinin uzun devirde inançlı olduğuna dair bilimsel deliller yok. Kaldı ki önermemiz için klasik beslenme modeline üstünlüğünün kanıtlanmış olması gerekir.
Vegan beslenmek çocukların gelişmenini, uzunluk uzamasını vb. faktörleri etkileyebilir mi?
Katiyetle, etkileyebilir. Çocukluk çağının yetişkin devirden en değerli farklarından biri beden büyümesinin ve beyin gelişmeninin süratli olmasıdır. Büyüme konusunda genetik, beslenme ve hormonların rolü fazlaca büyük. Vegan beslenme biçimi bilhassa protein ve mikronutrientlerin eksikliği konusunda yüksek risklidir. Protein eksikliği direkt büyüme geriliğine yol açabileceği üzere, vitamin ve mineral eksikliklerinin de katkısıyla büyümede gerekli hormonların imalinde ve tesirinde de azalmaya niye olurak sağlıklı büyümeyi aksatabilir.
Vegan beslenen bir çocuğun gelişimi ülkü uzunluk kilo eğrisinin altında kalıyorsa kâfi beslenmiyor diyebilir miyiz? Bu durumda vegan beslenmeyi kesmek gerekir mi?
Beslenme yetersizlikleri büyüme geriliği olan çocuklarda en sık karşılaştığımız niçinlerden biri. Öncelikle vegan beslenme bir hayat biçimi. Karşımızda bir çocuk olduğunu düşünürsek anne babaların çocuk ismine, hem uygulamada zorluklar taşıyan, tıpkı vakitte çocuğun beden sıhhati üzerine olumsuz sonuçları olabilecek bir hayat biçimine karar vermelerini gerçek bulmuyorum.
Fakat bir daha de bu bahiste ısrar kelam konusu ise, vegan beslenme biçimini benimseyen ailelerin çocuklarının sıhhat denetimlerinin daha sıkı bir biçimde yapılması gerekir. Vegan beslenen çocuklarda kalsiyum, B12, çinko ve demir eksikliği riskleri artmıştır. Bu desteklerin ilaç formunda daima alınması gerekir ki, hiç pratik değil. Biz yetişkinler için de ilaç ahengi en büyük zorluklardan biri iken çocukların daima ilaç kullanmaya ahenk sağlamaları hiç inandırıcı değil. Evet, vegan beslenmeyi kesmek gerekebilir.
Bir çocuğun ek besine geçiş periyodunda ve daha sonrasında beslenme rutini nasıl olmalı?
Birinci 6 ay mutlaka yalnızca anne sütü ile beslenmeli. Anne de gebeliğin başından itibaren ve emzirdiği sürece istikrarlı ve kâfi beslenmeli. Mikronutrient eksiklikleri giderilmelidir. 6 aylık olduktan daha sonra tamamlayıcı beslenmeye başlanmalı lakin anne sütü 2 yaşa kadar sürdürülmelidir. Anne sütüne ek olarak, inançlı ve pak besinler çocuğun verdiği reaksiyonlar ve çiğneme hüneri göz önüne alınarak, ölçü ve çeşitlilik açısından kademeli bir biçimde arttırılmalıdır. Çocukluk çağı beslenmesinde 4 ana besin (ekmek ve tahıl kümesi – zerzevat meyve kümesi – et kümesi – süt grubu) kesinlikle yer almalıdır. Öncelikle kahvaltı vazgeçilmez öğün olmalıdır. Gece uzun süren açlık daha sonrası beynin muhtaçlığı olan birinci güç kaynağı kahvaltı öğünü ile sağlanmalıdır. Kahvaltıda yumurta, gün ortasında ara öğünlerde yoğurt çocukların sevdiği ve anne açısından hazırlanması kolay besinlerdir.
Hakikat beslenme davranışı geliştirmek istiyorsak çocuklar hazırlanan besinlerin tamamının tüketilmesine zorlanmamalı, beslenmeyi öven davranışlardan da kaçınılmalıdır.
Çocukların gereksinimi olan besinler yalnızca bitki bazlı besinlerden alınabilir mi yoksa çocuğun et ve süt mamüllerine de muhtaçlığı var mıdır?
Yalnızca bitkisel kaynaklarla istikrarlı beslenme sağlayamayız. Hayvansal eserlere mutlaka gereksinimleri var. Örneğin demir hem baklagillerde hem et mamüllerinde var üzere bir savunmayla karşılaşabiliyoruz. Lakin, vitamin minerallerin biyoyararlanım dediğimiz bir sureci var. Baklagille bağırsağa gelen demir, kırmızı et ile bağırsağa gelen demir kadar uygun emilemeyebilir.
Anne sütü ile beslenen bebeklerde de anne sütünün içeriğinin demir ve B12 vitamininden varlıklı olması, bizim dışardan ilaç halinde vermemize göre daha aktif olacaktır.
örneğin çocuk inek sütü yerine yalnızca badem, soya, yulaf vs sütü tükettiğinde kâfi kalsiyumu almış olur mu ya da gerekli kalsiyumu alması için vilayetle de inek sütü, peyniri, yoğurdu mu tüketmesi gerekir?
Bilhassa de kalsiyum konusu epey kıymetli. Bitki bazlı sütlerde kalsiyum yok denecek seviyede. Kalsiyum beyin gelişimi, kemik sağlamlığı, büyüme konusunda fazlaca gerekli. Katiyetle hayvansal kaynaklara gereksinim var. Yumurta, balık, et ve süt mamüllerinin yerini hiç bir bitkisel kaynak alamaz.
Lakin süt ya da yoğurt ya da peynir konusunda üçünden biri içinde tercih yapılabilir. Çocukluk çağında 3 yaştan ergenlik devrine kadar ortalama 600 mg/gün üzere kalsiyuma ihtiyaç duyulur. Ergenlikte bu gereksinim iki katına çıkar. Kâfi kalsiyum alımı için günde 2-3 porsiyon süt eseri tüketilmelidir. (Bir bardak süt ve yoğurtta 300 mg, bir kibrit kutusu peynirde 200 mg kalsiyum vardır)
Et tüketmeyen, doğumundan itibaren vegan beslenen çocuklarda ileriki senelerda sıhhat problemleri görülme riski daha mı fazla?
Her ne kadar vegan beslenmede kalp sıhhati üzerine olumlu tesirlerden bahsedilse de yasaklı beslenme modellerinde besin eksikliklerinin sonuçları da müthiştir. Potansiyel eksiklikler açısından denetleme ve eksikliklerin nizamlı olarak destek edilmesi her vakit uygulanamayacağı için bilhassa kemik sıhhati ve beyin sıhhati üzerine olumsuz tesirleri epeyce mümkündür. Ders başarısı ve sosyoentellektüel kapasitede kayıplar da bir daha maalesef olabilir.
Çocukların çabucak hemen kendi tercihlerini yapamayacak yaşlarda vegan ya da et yiyen diye ayrılması yanlışsız mu?
Ben yanlış buluyorum. Klasik beslenme biçimine üstün olduğu kanıtlanmamış ve yasaklardan oluşan bir beslenme biçimi, bilhassa çocukların yasaklara karşı epey direnç gösterip tam aksisi davranışları göstermeye eğilimli olduklarını düşünürsek, kişilik gelişimlerini de etkileyebilir.
Ergenlik devrinden daha sonra çocuk kendi isterse bu biçimde bir tercih yapacaktır. Çocukluk periyodunda yönlendirme yapmaktan kaçınılmalıdır.
Ebeveynlerinin beslenme biçimi hem çocukluk periyodunda birebir vakitte çocuk yetişkin olduğunda besin tercihleri üzerinde tesirli olmaktadır. Bu açıdan da çocuk büyüyünce hayvansal eserler tüketmeyi hakikat bulsa bile, çocukluk periyodunda ailede uygulanan vegan beslenme tavrından dolayı, damak tadı gelişmemiş olmadığı için hayvansal besinleri yiyemeyebilir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
Besin alerjisi üzere tıbbi zorunluklar olmadığı sürece hayli katı kısıtlamaların olduğu hiç bir yasaklı beslenme modelini desteklemiyorum. Vegan beslenmenin çocukluk çağında büyüme ve gelişme üzerine tesirlerinin uzun devirde inançlı olduğuna dair bilimsel deliller yok. Kaldı ki önermemiz için klasik beslenme modeline üstünlüğünün kanıtlanmış olması gerekir.
Vegan beslenmek çocukların gelişmenini, uzunluk uzamasını vb. faktörleri etkileyebilir mi?
Katiyetle, etkileyebilir. Çocukluk çağının yetişkin devirden en değerli farklarından biri beden büyümesinin ve beyin gelişmeninin süratli olmasıdır. Büyüme konusunda genetik, beslenme ve hormonların rolü fazlaca büyük. Vegan beslenme biçimi bilhassa protein ve mikronutrientlerin eksikliği konusunda yüksek risklidir. Protein eksikliği direkt büyüme geriliğine yol açabileceği üzere, vitamin ve mineral eksikliklerinin de katkısıyla büyümede gerekli hormonların imalinde ve tesirinde de azalmaya niye olurak sağlıklı büyümeyi aksatabilir.
Vegan beslenen bir çocuğun gelişimi ülkü uzunluk kilo eğrisinin altında kalıyorsa kâfi beslenmiyor diyebilir miyiz? Bu durumda vegan beslenmeyi kesmek gerekir mi?
Beslenme yetersizlikleri büyüme geriliği olan çocuklarda en sık karşılaştığımız niçinlerden biri. Öncelikle vegan beslenme bir hayat biçimi. Karşımızda bir çocuk olduğunu düşünürsek anne babaların çocuk ismine, hem uygulamada zorluklar taşıyan, tıpkı vakitte çocuğun beden sıhhati üzerine olumsuz sonuçları olabilecek bir hayat biçimine karar vermelerini gerçek bulmuyorum.
Fakat bir daha de bu bahiste ısrar kelam konusu ise, vegan beslenme biçimini benimseyen ailelerin çocuklarının sıhhat denetimlerinin daha sıkı bir biçimde yapılması gerekir. Vegan beslenen çocuklarda kalsiyum, B12, çinko ve demir eksikliği riskleri artmıştır. Bu desteklerin ilaç formunda daima alınması gerekir ki, hiç pratik değil. Biz yetişkinler için de ilaç ahengi en büyük zorluklardan biri iken çocukların daima ilaç kullanmaya ahenk sağlamaları hiç inandırıcı değil. Evet, vegan beslenmeyi kesmek gerekebilir.
Bir çocuğun ek besine geçiş periyodunda ve daha sonrasında beslenme rutini nasıl olmalı?
Birinci 6 ay mutlaka yalnızca anne sütü ile beslenmeli. Anne de gebeliğin başından itibaren ve emzirdiği sürece istikrarlı ve kâfi beslenmeli. Mikronutrient eksiklikleri giderilmelidir. 6 aylık olduktan daha sonra tamamlayıcı beslenmeye başlanmalı lakin anne sütü 2 yaşa kadar sürdürülmelidir. Anne sütüne ek olarak, inançlı ve pak besinler çocuğun verdiği reaksiyonlar ve çiğneme hüneri göz önüne alınarak, ölçü ve çeşitlilik açısından kademeli bir biçimde arttırılmalıdır. Çocukluk çağı beslenmesinde 4 ana besin (ekmek ve tahıl kümesi – zerzevat meyve kümesi – et kümesi – süt grubu) kesinlikle yer almalıdır. Öncelikle kahvaltı vazgeçilmez öğün olmalıdır. Gece uzun süren açlık daha sonrası beynin muhtaçlığı olan birinci güç kaynağı kahvaltı öğünü ile sağlanmalıdır. Kahvaltıda yumurta, gün ortasında ara öğünlerde yoğurt çocukların sevdiği ve anne açısından hazırlanması kolay besinlerdir.
Hakikat beslenme davranışı geliştirmek istiyorsak çocuklar hazırlanan besinlerin tamamının tüketilmesine zorlanmamalı, beslenmeyi öven davranışlardan da kaçınılmalıdır.
Çocukların gereksinimi olan besinler yalnızca bitki bazlı besinlerden alınabilir mi yoksa çocuğun et ve süt mamüllerine de muhtaçlığı var mıdır?
Yalnızca bitkisel kaynaklarla istikrarlı beslenme sağlayamayız. Hayvansal eserlere mutlaka gereksinimleri var. Örneğin demir hem baklagillerde hem et mamüllerinde var üzere bir savunmayla karşılaşabiliyoruz. Lakin, vitamin minerallerin biyoyararlanım dediğimiz bir sureci var. Baklagille bağırsağa gelen demir, kırmızı et ile bağırsağa gelen demir kadar uygun emilemeyebilir.
Anne sütü ile beslenen bebeklerde de anne sütünün içeriğinin demir ve B12 vitamininden varlıklı olması, bizim dışardan ilaç halinde vermemize göre daha aktif olacaktır.
örneğin çocuk inek sütü yerine yalnızca badem, soya, yulaf vs sütü tükettiğinde kâfi kalsiyumu almış olur mu ya da gerekli kalsiyumu alması için vilayetle de inek sütü, peyniri, yoğurdu mu tüketmesi gerekir?
Bilhassa de kalsiyum konusu epey kıymetli. Bitki bazlı sütlerde kalsiyum yok denecek seviyede. Kalsiyum beyin gelişimi, kemik sağlamlığı, büyüme konusunda fazlaca gerekli. Katiyetle hayvansal kaynaklara gereksinim var. Yumurta, balık, et ve süt mamüllerinin yerini hiç bir bitkisel kaynak alamaz.
Lakin süt ya da yoğurt ya da peynir konusunda üçünden biri içinde tercih yapılabilir. Çocukluk çağında 3 yaştan ergenlik devrine kadar ortalama 600 mg/gün üzere kalsiyuma ihtiyaç duyulur. Ergenlikte bu gereksinim iki katına çıkar. Kâfi kalsiyum alımı için günde 2-3 porsiyon süt eseri tüketilmelidir. (Bir bardak süt ve yoğurtta 300 mg, bir kibrit kutusu peynirde 200 mg kalsiyum vardır)
Et tüketmeyen, doğumundan itibaren vegan beslenen çocuklarda ileriki senelerda sıhhat problemleri görülme riski daha mı fazla?
Her ne kadar vegan beslenmede kalp sıhhati üzerine olumlu tesirlerden bahsedilse de yasaklı beslenme modellerinde besin eksikliklerinin sonuçları da müthiştir. Potansiyel eksiklikler açısından denetleme ve eksikliklerin nizamlı olarak destek edilmesi her vakit uygulanamayacağı için bilhassa kemik sıhhati ve beyin sıhhati üzerine olumsuz tesirleri epeyce mümkündür. Ders başarısı ve sosyoentellektüel kapasitede kayıplar da bir daha maalesef olabilir.
Çocukların çabucak hemen kendi tercihlerini yapamayacak yaşlarda vegan ya da et yiyen diye ayrılması yanlışsız mu?
Ben yanlış buluyorum. Klasik beslenme biçimine üstün olduğu kanıtlanmamış ve yasaklardan oluşan bir beslenme biçimi, bilhassa çocukların yasaklara karşı epey direnç gösterip tam aksisi davranışları göstermeye eğilimli olduklarını düşünürsek, kişilik gelişimlerini de etkileyebilir.
Ergenlik devrinden daha sonra çocuk kendi isterse bu biçimde bir tercih yapacaktır. Çocukluk periyodunda yönlendirme yapmaktan kaçınılmalıdır.
Ebeveynlerinin beslenme biçimi hem çocukluk periyodunda birebir vakitte çocuk yetişkin olduğunda besin tercihleri üzerinde tesirli olmaktadır. Bu açıdan da çocuk büyüyünce hayvansal eserler tüketmeyi hakikat bulsa bile, çocukluk periyodunda ailede uygulanan vegan beslenme tavrından dolayı, damak tadı gelişmemiş olmadığı için hayvansal besinleri yiyemeyebilir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı