Dolar, Federal Rezerv’in tarihi enflasyonla uğraş etmek için faiz oranlarını yükseltmesi ve dolar cinsinden borçlarına hizmet etmek için yükselen maliyetlerle karşı karşıya kalan gelişmekte olan ekonomileri sıkıştırması niçiniyle 1985’ten beri görülmeyen yüksekliklere yaklaşıyor.
Piyasa oyuncuları, Meksika Merkez Bankası’nın para siyasetini ABD Federal Rezervi’nden ayırabileceğine inanmıyor, Meksika Merkez Bankası Vali Yardımcısı Galia Borja Gomez, Ağustos ayı sonlarında yayınlanan bir röportajda söylemiş oldu.
Fed, son aylarda fiyatlardaki yükselişi yavaşlatmak gayesiyle para siyasetini sıkılaştırıyor. Banxico’nun da bilinen Meksika merkez bankası, ya faiz artışı yolunu ya da para ünitesinin dolar karşısında bedel kaybetme riskiyle karşı karşıya. Bu da içeride enflasyonu şiddetlendiriyor.
Uluslararası Ödemeler Bankası’na nazaran, doların hem gelişmiş tıpkı vakitte gelişmekte olan ekonomiler de dahil olmak üzere geniş bir para ünitesi sepetine karşı nominal efektif döviz kuru, 1994 yılında dataları yayınlamaya başlamasından bu yana en yüksek noktalarından birinde. Daha da geriye gidersek, sırf gelişmiş ekonomilerden gelen para ünitelerine karşı yapılan bir karşılaştırma, doların büyük iktisatların son derece kuvvetli bir doları düzeltmek için Plaza Anlaşması’nı imzalamasından kısa bir süre evvelki 1985’ten bu yana en yüksek noktasına yaklaştığını gösteriyor.
Ekonomik yavaşlama kaygılarının ortasında, yatırımcılar ABD’deki yüksek faiz oranlarından yararlanmak için ABD’ye daha fazla fon akıtıyorlar. Perşembe günü yen dolar karşısında 140’a kadar zayıfladı ki bu da 1998’den beri geçilmeyen bir eşik.
Güçlenen doların global iktisat üzerinde, bilhassa de dolar cinsinden artan borçla karşı karşıya kalan ülkelerde geniş kapsamlı tesirleri olabilir. Memleketler arası Finans Enstitüsü’ne nazaran, gelişmekte olan ülkelerdeki kamu ve özel bölüm borçları, mart ayı sonu itibariyle bir yıl ortasında kabaca %10 artarak 98,6 trilyon dolara yükseldi.
Dünya Bankası’na göre, gelişmekte olan ve gelişmekte olan ülkelerdeki borçlar, 2020 yılında gayri safi yurtiçi hasılalarının %207’sine eşitti – 1970’te %56’a ve 2010’da %119’a kıyasla çarpıcı bir artış.
Koronavirüs bu eğilimi daha da kötüleştirdi. Dünyanın dört bir yanındaki merkez bankalarının pandeminin ortasında ekonomik aktiviteyi teşvik etmek için para siyasetini gevşetmesinin akabinde, yatırımcılar daha yüksek getiri arayışı ortasında gelişmekte olan ülkelere akın etti. Gelişmekte olan kilit ülkelerdeki devlet borçlarının 2009’daki %15’ten 2020’de dörtte biri yabancı para üniteleri cinsinden gerçekleşti.
Tarihsel olarak, kuvvetli bir dolar gelişmekte olan ekonomiler için sorun yaratmıştır. ABD, 1980’lerde yükselen enflasyonla karşı karşıya kaldığında, bu biçimdeki Fed Lideri Paul Volcker, faiz oranlarını ve doların yükselmesine niye olan agresif bir sıkılaştırma kampanyasıyla cevap verdi.
Bu ortada, 1971’deki Nixon Şoku’nun akabinde, bu biçimdeki Lider Richard Nixon’ın doları altın standardından çıkardığı vakit dünyaya daha fazla para akıyordu. Petrol zengini ülkeler, petrol fiyatı şoku sırasında kazandıkları parayı büyük ABD bankalarına boşaltıyorlardı ve bu da Orta ve Güney Amerika’da sendikasyon kredileri halinde bir yatırımları finanse ediyordu.
bu biçimdelar Orta ve Güney Amerika ülkeleri tarafınca tutulan dış borcun yarısından fazlasının dolar cinsinden olduğuna inanılıyordu. Birçoğu, ekonomileri zayıflarken ve emtia fiyatları düşerken bile, dolar güçlendikçe ve Amerikan faiz oranları yükseldikçe geri ödeme yapmakta zorlandı.
1990’ların ortalarında devrin Fed Lideri Alan Greenspan idaresindeki büyük ABD faiz artışları, Meksika’da bir döviz krizinin önünü açtı. Asya mali krizi, yatırımcıların Tayland bahtını ve çok değerli olarak gördükleri başka dolara sabitlenmiş para ünitelerini satmaya başlamasından daha sonra geldi.
Biroldukca gelişmekte olan iktisat bu biçimdedan beri ödemeler istikrarını uygunlaştırmak ve kendilerini krize karşı daha güzel savunmak için yabancı rezervleri desteklemek için çalışıyor. ABD’nin önünde faiz oranlarını yükselten birtakım gelişmekte olan ülkeler, para ünitelerinin sağlam kaldığını görüyor.
bir daha de, kimi ülkeler bocalamaya başladı. Sri Lanka bu yılın başlarında dış borcunu temerrüde düşürürken, Bangladeş ve Pakistan Milletlerarası Para Fonu’ndan takviye istiyor.
kuvvetli bir dolar ile eşleştirilen enflasyonun devam etmesi, daha fazla ülkeyi temerrüde itebilir.
Dünya Bankası, haziran ayında yayınlanan bir raporda, gelişmekte olan ekonomilerdeki “yüksek borç, büyük mali ve cari hesap açıkları” göz önüne alındığında, “bu ekonomilerde finansal gerilimlerin ortaya çıkması ve salgından toparlanmalarını daha da geciktirmesi tehlikesi var” ikazında bulundu.
Nikkei
Piyasa oyuncuları, Meksika Merkez Bankası’nın para siyasetini ABD Federal Rezervi’nden ayırabileceğine inanmıyor, Meksika Merkez Bankası Vali Yardımcısı Galia Borja Gomez, Ağustos ayı sonlarında yayınlanan bir röportajda söylemiş oldu.
Fed, son aylarda fiyatlardaki yükselişi yavaşlatmak gayesiyle para siyasetini sıkılaştırıyor. Banxico’nun da bilinen Meksika merkez bankası, ya faiz artışı yolunu ya da para ünitesinin dolar karşısında bedel kaybetme riskiyle karşı karşıya. Bu da içeride enflasyonu şiddetlendiriyor.
Uluslararası Ödemeler Bankası’na nazaran, doların hem gelişmiş tıpkı vakitte gelişmekte olan ekonomiler de dahil olmak üzere geniş bir para ünitesi sepetine karşı nominal efektif döviz kuru, 1994 yılında dataları yayınlamaya başlamasından bu yana en yüksek noktalarından birinde. Daha da geriye gidersek, sırf gelişmiş ekonomilerden gelen para ünitelerine karşı yapılan bir karşılaştırma, doların büyük iktisatların son derece kuvvetli bir doları düzeltmek için Plaza Anlaşması’nı imzalamasından kısa bir süre evvelki 1985’ten bu yana en yüksek noktasına yaklaştığını gösteriyor.
Ekonomik yavaşlama kaygılarının ortasında, yatırımcılar ABD’deki yüksek faiz oranlarından yararlanmak için ABD’ye daha fazla fon akıtıyorlar. Perşembe günü yen dolar karşısında 140’a kadar zayıfladı ki bu da 1998’den beri geçilmeyen bir eşik.
Güçlenen doların global iktisat üzerinde, bilhassa de dolar cinsinden artan borçla karşı karşıya kalan ülkelerde geniş kapsamlı tesirleri olabilir. Memleketler arası Finans Enstitüsü’ne nazaran, gelişmekte olan ülkelerdeki kamu ve özel bölüm borçları, mart ayı sonu itibariyle bir yıl ortasında kabaca %10 artarak 98,6 trilyon dolara yükseldi.
Dünya Bankası’na göre, gelişmekte olan ve gelişmekte olan ülkelerdeki borçlar, 2020 yılında gayri safi yurtiçi hasılalarının %207’sine eşitti – 1970’te %56’a ve 2010’da %119’a kıyasla çarpıcı bir artış.
Koronavirüs bu eğilimi daha da kötüleştirdi. Dünyanın dört bir yanındaki merkez bankalarının pandeminin ortasında ekonomik aktiviteyi teşvik etmek için para siyasetini gevşetmesinin akabinde, yatırımcılar daha yüksek getiri arayışı ortasında gelişmekte olan ülkelere akın etti. Gelişmekte olan kilit ülkelerdeki devlet borçlarının 2009’daki %15’ten 2020’de dörtte biri yabancı para üniteleri cinsinden gerçekleşti.
Tarihsel olarak, kuvvetli bir dolar gelişmekte olan ekonomiler için sorun yaratmıştır. ABD, 1980’lerde yükselen enflasyonla karşı karşıya kaldığında, bu biçimdeki Fed Lideri Paul Volcker, faiz oranlarını ve doların yükselmesine niye olan agresif bir sıkılaştırma kampanyasıyla cevap verdi.
Bu ortada, 1971’deki Nixon Şoku’nun akabinde, bu biçimdeki Lider Richard Nixon’ın doları altın standardından çıkardığı vakit dünyaya daha fazla para akıyordu. Petrol zengini ülkeler, petrol fiyatı şoku sırasında kazandıkları parayı büyük ABD bankalarına boşaltıyorlardı ve bu da Orta ve Güney Amerika’da sendikasyon kredileri halinde bir yatırımları finanse ediyordu.
bu biçimdelar Orta ve Güney Amerika ülkeleri tarafınca tutulan dış borcun yarısından fazlasının dolar cinsinden olduğuna inanılıyordu. Birçoğu, ekonomileri zayıflarken ve emtia fiyatları düşerken bile, dolar güçlendikçe ve Amerikan faiz oranları yükseldikçe geri ödeme yapmakta zorlandı.
1990’ların ortalarında devrin Fed Lideri Alan Greenspan idaresindeki büyük ABD faiz artışları, Meksika’da bir döviz krizinin önünü açtı. Asya mali krizi, yatırımcıların Tayland bahtını ve çok değerli olarak gördükleri başka dolara sabitlenmiş para ünitelerini satmaya başlamasından daha sonra geldi.
Biroldukca gelişmekte olan iktisat bu biçimdedan beri ödemeler istikrarını uygunlaştırmak ve kendilerini krize karşı daha güzel savunmak için yabancı rezervleri desteklemek için çalışıyor. ABD’nin önünde faiz oranlarını yükselten birtakım gelişmekte olan ülkeler, para ünitelerinin sağlam kaldığını görüyor.
bir daha de, kimi ülkeler bocalamaya başladı. Sri Lanka bu yılın başlarında dış borcunu temerrüde düşürürken, Bangladeş ve Pakistan Milletlerarası Para Fonu’ndan takviye istiyor.
kuvvetli bir dolar ile eşleştirilen enflasyonun devam etmesi, daha fazla ülkeyi temerrüde itebilir.
Dünya Bankası, haziran ayında yayınlanan bir raporda, gelişmekte olan ekonomilerdeki “yüksek borç, büyük mali ve cari hesap açıkları” göz önüne alındığında, “bu ekonomilerde finansal gerilimlerin ortaya çıkması ve salgından toparlanmalarını daha da geciktirmesi tehlikesi var” ikazında bulundu.
Nikkei