TİNEA PEDİS
Deri bütünlüğünün sıcak, nem, kapalı ayakkabı giyme yahut çok terleme sorunlarına bağlı bozulmasıyla meydana gelen yüzeyel mantar enfeksiyonu tablosudur.
Genellikle rastgele bir semptom yapmaz. Ancak; kaşıntı, ağrı yahut bakteriyel enfeksiyon eklenmesine bağlı semptom verebilir. birlikteinde tırnak mantarı da eklenmiş olabilir.
Çeşitli Klinik Tabloyla Karşımıza Çıkabilir:
İnterdigital kuru tip; çoklukla 4-5. Parmak ortalarında gözlenen kuru, kepekli imaja sebep olur. Islak tip; 4-5.parmak ortalarında beyaz nemli bir imaj yapar. birlikteinde bakteriyel enfeksiyonun eklenmesiyle makûs koku ve yeşilimsi- mavimsi renk değişikliği gelişebilir ( çoğunlukla psodomonas yahut korinobakter bakterileri eklenebilmektedir) . Enfeksiyon öbür parmaklara yayılabilir.
Mokasen tip; ayağın topuk ve yan kısımlarını tutan, bu bölgede deri kalınlaşması yapan tip ve çoğunlukla her iki ayağı meblağ. Topuk çatlaklarıyla karışabilir. Mantar testi için derin kazıntı örneği alınmalıdır.
Enflamatuar/ büllöz tip; içi berrak vezikül/ bül dediğimiz kabarıklıklar yapar. Çok kaşıntılıdır; ayağın üzeri, parmak ortaları ve tabanları tutabilir. İd tepkisi denen ellerde, bedende kabarık döküntüler yapabilir.
Ülseratif tip; parmak ortası mantarın ayak tabanı ve ayak yan kısımlarına yayılıp üzerine enfeksiyon tablosunun eklenmesiyle meydana gelir. Bu hastalar daha epey diyabet, deveran sorunu, kronik böbrek yetmezliği üzere hastalıkları olan bireylerdir. Tedavi edilmediği takdirde; erizipel, selülit üzere deri yahut osteomyelit denen ilerlerici kemik enfeksiyonuna yol açar.
Tanı Nasıl temalır?
Tanı dermatoloji tabipleri tarafınca konur. Klinik uyumluluk düşünülen olaylarda, lezyonlardan alınan kazıntı meselain mikroskobik incelemesinde mantar elemanlarının gözlenmesiyle desteklenmiş olur. Ayrıyeten; wood lambası denen mor ışık değerlendirmesi yahut kültür örnekleri, klinik olarak bakteriyel enfeksiyonun eklendiği düşünülen olaylarda yapılmalıdır.
Tedavi
Çoğunlukla şikayet yaratmıyorsa hastalar tarafınca tedavi talebi olmaz.
Tedavide, klinik tabloya uygun mantar krem ve hap tedavilerini seçebiliyoruz. Bilhassa kalın katmanlı mantarlarda ya da tırnak mantarının eklendiği tablolarda tedavinin yavaş yavaş gerileyeceği bilinmelidir( tırnak mantarında 3 yahut 6 ay gibi).
Tedavinin yanı sıra bilhassa tetikleyici faktörlerin devamı yahut sistemik hastalıkların berbat denetimi, takipsizliği maalesef yenidenlamayı kolaylaştırır.
Özellikle, ayağın terlemesini önleyici ayakkabı ve çorapların seçimi, Ayakların düzgün kurulanması, çok terleme sorunu var ise tedavi dayanağı alınması yinelamasını azaltacaktır. Ayrıyeten; geriatrik popülasyonda tırnak mantarı görülme sıklığının arttığı; ötürüsıyla, başka alanlarda ki mantar enfeksiyonlarının da artabileceği akılda tutulmalıdır.
Kronik dolanım bozukluğu, diyabet, böbrek yetmezlikleri üzere hastalıklara sahip yahut geriatrik popülasyon üzere ferdî bakımın azaldığı bireylerde, ayak bakım konusunda eğitim almış bakıcılar ile desteklenmeli yahut bu hizmeti alabileceği merkezlere başvurması önerilir. Tıpkı cilt bakımı üzere.
Deri bütünlüğünün sıcak, nem, kapalı ayakkabı giyme yahut çok terleme sorunlarına bağlı bozulmasıyla meydana gelen yüzeyel mantar enfeksiyonu tablosudur.
Genellikle rastgele bir semptom yapmaz. Ancak; kaşıntı, ağrı yahut bakteriyel enfeksiyon eklenmesine bağlı semptom verebilir. birlikteinde tırnak mantarı da eklenmiş olabilir.
Çeşitli Klinik Tabloyla Karşımıza Çıkabilir:
İnterdigital kuru tip; çoklukla 4-5. Parmak ortalarında gözlenen kuru, kepekli imaja sebep olur. Islak tip; 4-5.parmak ortalarında beyaz nemli bir imaj yapar. birlikteinde bakteriyel enfeksiyonun eklenmesiyle makûs koku ve yeşilimsi- mavimsi renk değişikliği gelişebilir ( çoğunlukla psodomonas yahut korinobakter bakterileri eklenebilmektedir) . Enfeksiyon öbür parmaklara yayılabilir.
Mokasen tip; ayağın topuk ve yan kısımlarını tutan, bu bölgede deri kalınlaşması yapan tip ve çoğunlukla her iki ayağı meblağ. Topuk çatlaklarıyla karışabilir. Mantar testi için derin kazıntı örneği alınmalıdır.
Enflamatuar/ büllöz tip; içi berrak vezikül/ bül dediğimiz kabarıklıklar yapar. Çok kaşıntılıdır; ayağın üzeri, parmak ortaları ve tabanları tutabilir. İd tepkisi denen ellerde, bedende kabarık döküntüler yapabilir.
Ülseratif tip; parmak ortası mantarın ayak tabanı ve ayak yan kısımlarına yayılıp üzerine enfeksiyon tablosunun eklenmesiyle meydana gelir. Bu hastalar daha epey diyabet, deveran sorunu, kronik böbrek yetmezliği üzere hastalıkları olan bireylerdir. Tedavi edilmediği takdirde; erizipel, selülit üzere deri yahut osteomyelit denen ilerlerici kemik enfeksiyonuna yol açar.
Tanı Nasıl temalır?
Tanı dermatoloji tabipleri tarafınca konur. Klinik uyumluluk düşünülen olaylarda, lezyonlardan alınan kazıntı meselain mikroskobik incelemesinde mantar elemanlarının gözlenmesiyle desteklenmiş olur. Ayrıyeten; wood lambası denen mor ışık değerlendirmesi yahut kültür örnekleri, klinik olarak bakteriyel enfeksiyonun eklendiği düşünülen olaylarda yapılmalıdır.
Tedavi
Çoğunlukla şikayet yaratmıyorsa hastalar tarafınca tedavi talebi olmaz.
Tedavide, klinik tabloya uygun mantar krem ve hap tedavilerini seçebiliyoruz. Bilhassa kalın katmanlı mantarlarda ya da tırnak mantarının eklendiği tablolarda tedavinin yavaş yavaş gerileyeceği bilinmelidir( tırnak mantarında 3 yahut 6 ay gibi).
Tedavinin yanı sıra bilhassa tetikleyici faktörlerin devamı yahut sistemik hastalıkların berbat denetimi, takipsizliği maalesef yenidenlamayı kolaylaştırır.
Özellikle, ayağın terlemesini önleyici ayakkabı ve çorapların seçimi, Ayakların düzgün kurulanması, çok terleme sorunu var ise tedavi dayanağı alınması yinelamasını azaltacaktır. Ayrıyeten; geriatrik popülasyonda tırnak mantarı görülme sıklığının arttığı; ötürüsıyla, başka alanlarda ki mantar enfeksiyonlarının da artabileceği akılda tutulmalıdır.
Kronik dolanım bozukluğu, diyabet, böbrek yetmezlikleri üzere hastalıklara sahip yahut geriatrik popülasyon üzere ferdî bakımın azaldığı bireylerde, ayak bakım konusunda eğitim almış bakıcılar ile desteklenmeli yahut bu hizmeti alabileceği merkezlere başvurması önerilir. Tıpkı cilt bakımı üzere.