İRFAN DONAT
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın tereyağı ihracatını yasaklama sonucu almasının akabinde süt tozu ve kremanın da birebir kapsama alınacağına yönelik senaryolar kesimde üreticisinden sanayicisine kadar huzursuzluk yarattı.
Türkiye’nin süt mamüllerinde değerli ihracatçıları içinde yer alan Rella Gıda’nın Genel Müdürü ve İdare Heyeti Lideri Teoman Durukan, süt ve süt eserlerinde iç piyasa gücünün ve hacminin epeyce düşük bir kısmının ihracata yönlendirebildiğini söz ederek, “Son senelerda bu oranda ihracat istikametinde müspet ilerleme yaşarken engelleyici kararlar süreci en başa çevirecektir. Krema (tereyağı), lor ve peynir altı suyu bölümümüzün peynir ve süt maliyeti yaparken maliyetten düştüğü yan gelir kalemleridir. Tereyağı ihracata daha değerliye satılırken engellenmesi iç pazarda hem başka mamüllerin fiyatını artıracak (bir tek tereyağ fiyatı sabit kalacaktır) birebir vakitte kısa müddette önemli bir stok birikmesine niye olacaktır” dedi.
Finans ve depolama maliyetlerinin bu derece yüksek olduğu bir devirde bir sarmal oluşacağı ve tereyağı meblağlarının bir daha artışa geçeceği ikazında bulunan Durukan, “Günlük hatta saatlik üretimi yapılan bir hammadde ile yapılacak mamüllerin stok bölüm suratının fazlaca süratli olması gerekir. Üretilen sütün tüketilmesi ya da yurt dışına bir biçimde gönderilmesi gerekir. Aksi biçimde iç talep arzın epey gerisinde kalacak ve endüstrici süt alımlarını ya azaltacak ya da süte ödediği fiyatı azaltmaya çalışacaktır” dedi.
Kelam konusu durumun bir döngüsel hareketle yinelanacağı ve mevcut süt varlığında kayba yol açacağına dikkat çeken Teoman Durukan, “Esas olan eserlerimizi iç piyasa kıymetlerinin üzerinde ihracata vererek iç piyasada meblağlarında istikrar ve istikrar sağlamaktır. İhracat yasakları stok ve üretim sorunu olmayan eserlerde uygulanmamalı. Süt kesiminin önemli arz fazlası vardır ve bu fakat ihracat ile dengelenebilir. Son beş yıldır dalımız ihracat temelli siyasetlerle kapasite artırmıştır. Bu kararlarla yılların çalışması zayi olacağı üzere kaybedilen yurtdışı pazarlara yeniden girmenin de bir maliyeti ve süreci olacaktır. Sütte yaşanacak kısır ve kârsız döngü anaç hayvan sayısının azalmasına, buzağı üretimine tesir yaparken bir daha hayvan ithalatı gündem olmak zorunda kalacaktır. Sütü bölüm paydaşlarina karlı hale getiremezsek kırmızı et sorununu çözemeyiz” diye konuştu.
“İHRACAT YASAĞI HAYVANCILIĞA DARBE VURABİLİR”
Adana Çiftçiler Birliği Lideri Memnun Hakikat ise dünyanın en büyük süt tozu üreticisi pozisyonundaki Yeni Zelanda’da kuraklık niçiniyle meraların yetersiz olması kararı süt tozu piyasalarında büyük bir arz açığı meydana geldiğini hatırlatarak, krizin fırsata çevrilebileceği bir müddetcin yanlışsız yönetilmesi gerektiğini tabir etti.
Keyifli Hakikat, “Özellikle kimi Avrupa ülkeleriyle Ortadoğu’da fazlaca talep nazarann süt tozu fiyatları bu niçinle dünya genelinde artışa geçti. Ülkemizde ise ekonomik kaideler niçiniyle yerli alım gücünün azalması ve pandemi tesiriyle turist sayısının düşmesi, süt ve süt eserleri tüketimini azalttığından süt fazlası oluşmaya başlamıştı. Lakin bu vakitte kurların da artışıyla yağsız süt tozu üretilerek ihraç etmek arz fazlasına tahlil oldu. Çıkan kremanın ise tereyağı yapılarak ihraç edilmesi kararı paçal edilen fiyat sanayiciyi de mutlu ederek, fabrikaların çalışmasına, istihdamın devamına ve ülkeye Döviz girişine yol açarken çiğ süt üreticisinin de pazarının devamlılığını sağlıyordu. Lakin artan tereyağı ihracatındaki sayılar ve süt fazlasını düşünmeden yapılan hesaplamalar ile tereyağı ihracatı kısıtlandı. halbuki üretim fazlamız ihraç ediliyordu. Artık de süt ve kremanın da ihracat kısıtlaması listesine alınması üretici ve sanayicimizi endişelendirmektedir” dedi.
“TEREYAĞI, SÜT VE KREMA KISITLAMA LİSTESİNDEN ÇIKARTILMALI”
Keyifli Yanlışsız, “senelerdır süt fazlası olduğu söylenen Türkiye’de birinci defa süt tozu ve tereyağı ihracatı imkanı doğmuşken ve bu durum iç piyasa kaidelerini bozmadan gerçekleşirken, alınan bu karar hayvancılık kesimine darbe vurabilir. İç piyasada fiyat artışı var ise bunun niçini ihracatta değil üretim maliyetlerinde aranmalıdır. Üretim, ihracat ve istihdam gayeli iktisat siyasetleri yapılırken çok üretimi olan süt, tereyağı ve kremaya ihracat kısıtlaması koymak, genel ekonomik siyasetlerle çelişmektedir” diye konuştu.
Üretici olarak tereyağı, süt ve kremanın ihracat kısıtlama listesinden çıkarılmasını istediklerini kaydeden Keyifli Gerçek, “Gıda fiyatlarındaki artış ihracat kısıtlanarak değil, üretim maliyeti düşürülerek önlenmelidir” dedi.
“SEKTÖRÜN İSTİKRARI İÇİN İHRACAT ŞART”
Teksüt İdare konseyi Lideri Cevdet Arınık ise dünyada yem meblağlarının önemli biçimde arttığını ve Türkiye’nin de bundan olumsuz etkilendiğini hatırlatarak, “Bir taraftan çiğ süt meblağlarının artması gerekiyor zira dünya çapında yem fiyatları yükselişte ve sonuçta dünya ile entegreyiz. Öte yandan, sütün en kıymetli getirilerinden birisi de krema ve tereyağıdır. Bu eserler uygun para etmeli ki üretici de kazansın. Tereyağını ihraç etmemiz lazım zira bunun tamamını iç pazar tüketemez. Hem fazlamız var tıpkı vakitte iç talep zayıf… İhracatın kısıtlanması hayvancılığı sekteye uğratır. Eseri satamazsak süt alımlarımız da azalır. Bu da meblağları aşağı çeker ve ziyan eden üreticiler de daha fazla anaç hayvanını kısma göndererek bu işten çıkmaya çalışır. Bu da ileride daha büyük bir maliyet olarak karşımıza çıkar” ikazından bulundu.
Türkiye’nin ihracatta uygun bir pazar yakaladığını tabir eden Arınık, “4-5 yıl öncesine kadar Türkiye tereyağı ithal ediyordu. Artık ihracatçıyız. Dalın istikrarı için ihracat kaide. Lakin bununla birlikte dış pazar da istikrar ister. İhracatı kesersek ya da sekteye uğratırsak güç kazandığımız bu pazarları hayli kolay kaybedebiliriz. daha sonrasında da pazara bir daha giremeyebiliriz. Girsek bile bize maliyeti çok yüksek olabilir ya da birtakım şeylerden taviz vermek zorunda kalabiliriz” diye konuştu.
“GIDA ENFLASYONUN SEBEBİ İHRACAT DEĞİLDİR”
Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliği Lideri Tevfik Keskin ise ihracata yönelik kısıtlama ve yasak kararlarının yanlış olduğunu söylemiş oldu.
Keskin, “Sektörde istikrar için ihracat devam etmeli. Tereyağına getirilen ihracat yasağını gerçek bulmuyoruz. Bu çeşit kısıtlama ve yasaklardan bölüm ziyan görür. Tereyağından daha sonra artık de süt tozu ihracatına da emsal bir sınırlama getirileceği konuşuluyor. Şayet bu biçimde bir karar alınırsa bu yalnızca endüstrici ya da ihracatçının değil bununla birlikte üreticinin de aleyhine olacaktır. Üretici, çiğ süt fiyatlarından dolayı güç günlerden geçerken bir de ihracatta yasak ya da kısıtlama üretimde daha büyük bir ziyan yaratır” dedi.
Türkiye’nin tarım ülkesi olduğunu ve ihracatın iç piyasa kadar dış pazarın da dengeleyici bir ögesi olduğuna dikkat çeken Keskin, “Kısıtlama ve yasaklarla bu iş olmaz. Bu önlemler aksi teper ve yarın birgün bu işi yapacak kimseyi bulamayız. Besin enflasyonunun niçini ihracat değildir. Enflasyonla gayret etmek istiyorsak evvel maliyetleri düşürmek ve üreticileri koruyarak üretimi sürdürmelerini sağlamamız lazım” diye konuştu.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın tereyağı ihracatını yasaklama sonucu almasının akabinde süt tozu ve kremanın da birebir kapsama alınacağına yönelik senaryolar kesimde üreticisinden sanayicisine kadar huzursuzluk yarattı.
Türkiye’nin süt mamüllerinde değerli ihracatçıları içinde yer alan Rella Gıda’nın Genel Müdürü ve İdare Heyeti Lideri Teoman Durukan, süt ve süt eserlerinde iç piyasa gücünün ve hacminin epeyce düşük bir kısmının ihracata yönlendirebildiğini söz ederek, “Son senelerda bu oranda ihracat istikametinde müspet ilerleme yaşarken engelleyici kararlar süreci en başa çevirecektir. Krema (tereyağı), lor ve peynir altı suyu bölümümüzün peynir ve süt maliyeti yaparken maliyetten düştüğü yan gelir kalemleridir. Tereyağı ihracata daha değerliye satılırken engellenmesi iç pazarda hem başka mamüllerin fiyatını artıracak (bir tek tereyağ fiyatı sabit kalacaktır) birebir vakitte kısa müddette önemli bir stok birikmesine niye olacaktır” dedi.
Finans ve depolama maliyetlerinin bu derece yüksek olduğu bir devirde bir sarmal oluşacağı ve tereyağı meblağlarının bir daha artışa geçeceği ikazında bulunan Durukan, “Günlük hatta saatlik üretimi yapılan bir hammadde ile yapılacak mamüllerin stok bölüm suratının fazlaca süratli olması gerekir. Üretilen sütün tüketilmesi ya da yurt dışına bir biçimde gönderilmesi gerekir. Aksi biçimde iç talep arzın epey gerisinde kalacak ve endüstrici süt alımlarını ya azaltacak ya da süte ödediği fiyatı azaltmaya çalışacaktır” dedi.
Kelam konusu durumun bir döngüsel hareketle yinelanacağı ve mevcut süt varlığında kayba yol açacağına dikkat çeken Teoman Durukan, “Esas olan eserlerimizi iç piyasa kıymetlerinin üzerinde ihracata vererek iç piyasada meblağlarında istikrar ve istikrar sağlamaktır. İhracat yasakları stok ve üretim sorunu olmayan eserlerde uygulanmamalı. Süt kesiminin önemli arz fazlası vardır ve bu fakat ihracat ile dengelenebilir. Son beş yıldır dalımız ihracat temelli siyasetlerle kapasite artırmıştır. Bu kararlarla yılların çalışması zayi olacağı üzere kaybedilen yurtdışı pazarlara yeniden girmenin de bir maliyeti ve süreci olacaktır. Sütte yaşanacak kısır ve kârsız döngü anaç hayvan sayısının azalmasına, buzağı üretimine tesir yaparken bir daha hayvan ithalatı gündem olmak zorunda kalacaktır. Sütü bölüm paydaşlarina karlı hale getiremezsek kırmızı et sorununu çözemeyiz” diye konuştu.
“İHRACAT YASAĞI HAYVANCILIĞA DARBE VURABİLİR”
Adana Çiftçiler Birliği Lideri Memnun Hakikat ise dünyanın en büyük süt tozu üreticisi pozisyonundaki Yeni Zelanda’da kuraklık niçiniyle meraların yetersiz olması kararı süt tozu piyasalarında büyük bir arz açığı meydana geldiğini hatırlatarak, krizin fırsata çevrilebileceği bir müddetcin yanlışsız yönetilmesi gerektiğini tabir etti.
Keyifli Hakikat, “Özellikle kimi Avrupa ülkeleriyle Ortadoğu’da fazlaca talep nazarann süt tozu fiyatları bu niçinle dünya genelinde artışa geçti. Ülkemizde ise ekonomik kaideler niçiniyle yerli alım gücünün azalması ve pandemi tesiriyle turist sayısının düşmesi, süt ve süt eserleri tüketimini azalttığından süt fazlası oluşmaya başlamıştı. Lakin bu vakitte kurların da artışıyla yağsız süt tozu üretilerek ihraç etmek arz fazlasına tahlil oldu. Çıkan kremanın ise tereyağı yapılarak ihraç edilmesi kararı paçal edilen fiyat sanayiciyi de mutlu ederek, fabrikaların çalışmasına, istihdamın devamına ve ülkeye Döviz girişine yol açarken çiğ süt üreticisinin de pazarının devamlılığını sağlıyordu. Lakin artan tereyağı ihracatındaki sayılar ve süt fazlasını düşünmeden yapılan hesaplamalar ile tereyağı ihracatı kısıtlandı. halbuki üretim fazlamız ihraç ediliyordu. Artık de süt ve kremanın da ihracat kısıtlaması listesine alınması üretici ve sanayicimizi endişelendirmektedir” dedi.
“TEREYAĞI, SÜT VE KREMA KISITLAMA LİSTESİNDEN ÇIKARTILMALI”
Keyifli Yanlışsız, “senelerdır süt fazlası olduğu söylenen Türkiye’de birinci defa süt tozu ve tereyağı ihracatı imkanı doğmuşken ve bu durum iç piyasa kaidelerini bozmadan gerçekleşirken, alınan bu karar hayvancılık kesimine darbe vurabilir. İç piyasada fiyat artışı var ise bunun niçini ihracatta değil üretim maliyetlerinde aranmalıdır. Üretim, ihracat ve istihdam gayeli iktisat siyasetleri yapılırken çok üretimi olan süt, tereyağı ve kremaya ihracat kısıtlaması koymak, genel ekonomik siyasetlerle çelişmektedir” diye konuştu.
Üretici olarak tereyağı, süt ve kremanın ihracat kısıtlama listesinden çıkarılmasını istediklerini kaydeden Keyifli Gerçek, “Gıda fiyatlarındaki artış ihracat kısıtlanarak değil, üretim maliyeti düşürülerek önlenmelidir” dedi.
“SEKTÖRÜN İSTİKRARI İÇİN İHRACAT ŞART”
Teksüt İdare konseyi Lideri Cevdet Arınık ise dünyada yem meblağlarının önemli biçimde arttığını ve Türkiye’nin de bundan olumsuz etkilendiğini hatırlatarak, “Bir taraftan çiğ süt meblağlarının artması gerekiyor zira dünya çapında yem fiyatları yükselişte ve sonuçta dünya ile entegreyiz. Öte yandan, sütün en kıymetli getirilerinden birisi de krema ve tereyağıdır. Bu eserler uygun para etmeli ki üretici de kazansın. Tereyağını ihraç etmemiz lazım zira bunun tamamını iç pazar tüketemez. Hem fazlamız var tıpkı vakitte iç talep zayıf… İhracatın kısıtlanması hayvancılığı sekteye uğratır. Eseri satamazsak süt alımlarımız da azalır. Bu da meblağları aşağı çeker ve ziyan eden üreticiler de daha fazla anaç hayvanını kısma göndererek bu işten çıkmaya çalışır. Bu da ileride daha büyük bir maliyet olarak karşımıza çıkar” ikazından bulundu.
Türkiye’nin ihracatta uygun bir pazar yakaladığını tabir eden Arınık, “4-5 yıl öncesine kadar Türkiye tereyağı ithal ediyordu. Artık ihracatçıyız. Dalın istikrarı için ihracat kaide. Lakin bununla birlikte dış pazar da istikrar ister. İhracatı kesersek ya da sekteye uğratırsak güç kazandığımız bu pazarları hayli kolay kaybedebiliriz. daha sonrasında da pazara bir daha giremeyebiliriz. Girsek bile bize maliyeti çok yüksek olabilir ya da birtakım şeylerden taviz vermek zorunda kalabiliriz” diye konuştu.
“GIDA ENFLASYONUN SEBEBİ İHRACAT DEĞİLDİR”
Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliği Lideri Tevfik Keskin ise ihracata yönelik kısıtlama ve yasak kararlarının yanlış olduğunu söylemiş oldu.
Keskin, “Sektörde istikrar için ihracat devam etmeli. Tereyağına getirilen ihracat yasağını gerçek bulmuyoruz. Bu çeşit kısıtlama ve yasaklardan bölüm ziyan görür. Tereyağından daha sonra artık de süt tozu ihracatına da emsal bir sınırlama getirileceği konuşuluyor. Şayet bu biçimde bir karar alınırsa bu yalnızca endüstrici ya da ihracatçının değil bununla birlikte üreticinin de aleyhine olacaktır. Üretici, çiğ süt fiyatlarından dolayı güç günlerden geçerken bir de ihracatta yasak ya da kısıtlama üretimde daha büyük bir ziyan yaratır” dedi.
Türkiye’nin tarım ülkesi olduğunu ve ihracatın iç piyasa kadar dış pazarın da dengeleyici bir ögesi olduğuna dikkat çeken Keskin, “Kısıtlama ve yasaklarla bu iş olmaz. Bu önlemler aksi teper ve yarın birgün bu işi yapacak kimseyi bulamayız. Besin enflasyonunun niçini ihracat değildir. Enflasyonla gayret etmek istiyorsak evvel maliyetleri düşürmek ve üreticileri koruyarak üretimi sürdürmelerini sağlamamız lazım” diye konuştu.