Rusya Devlet Lideri Putin, dün ekonomik bir forumda yaptığı konuşmada, Rus güç ihracatına Avrupa Birliği’nin (AB) fiyat tavanı getirilmesi hâlinde, Rusya’nın doğalgaz ve petrol arzını büsbütün durduracağını deklare etti. AB ve Rusya içindeki uyuşmazlık, AB ülkelerinin halihazırda ödedikleri astronomik doğalgaz faturalarını daha da artırabilir.
AB, Rusya’nın Batı tarafınca getirilen yaptırımlara karşılık güç arzını silah olarak kullandığını belirtmiş, Rusya ise yaptırımların doğalgaz arzında düşüncelere yol açtığını tabir etmişti.
AB’nin güç bakanları yaklaşan güç krizin çözmek için yarın olağanüstü bir toplantı yapacaklar. Avrupa Kurulu Lideri Leyen, Rus doğalgazına fiyat tavanı getirilmesi, buna ek olarak AB’nin ağır saatlerde elektrik kullanmasında zarurî azaltıma gitmesi ve doğalgaz kullanmadan elektrik üreten şirketlerin gelirlerine tavan getirilmesi konusunda teklif sunacaklarını açıklamıştı.
Putin, tavan fiyat olması durumunda kontratların ‘yırtılabileceğini’ belirtirken, ünlü Rus peri masalı “The Sister-Fox and the Wolf”tan kimi cüretkar benzetmeler de yaparak “Yapacak tek bir şeyimiz kaldı: Ünlü Rus masalında olduğu üzere kurdun kuyruğunu dondurmaya mahkum edeceğiz” dedi.
Suudi Arabistan’dan daha sonra dünyanın en büyük ikinci petrol ihracatçısı ve dünyanın en büyük doğalgaz ihracatçısı olan Rusya’dan gelen arzın kesilmesi, global güç piyasalarını alt üst edecek ve dünya iktisadını daha da yüksek güç fiyatlarıyla karşı karşıya bırakabileceğinden tasa ediyoruz. Avrupa çoklukla gazının yaklaşık %40’ını ve petrolünün %30’unu Rusya’dan ithal ediyor. Putin, Ukrayna’ya 24 Şubat askeri operasyonunun buyruğunu verdiğinden beri, ABD ve müttefiklerinin çağdaş tarihin en ağır yaptırımlarıyla Rusya’ya ekonomik savaşa giriştiklerini ve bunun kararında bir güç kriziyle karşı karşıya kalacaklarını söylemiş oldu. Putin ayrıyeten, Brüksel’in Rus gazının fiyatını sonlandırma teklifiyle devam etmesi hâlinde, Ukrayna’nın Karadeniz üzerinden tahıl ihracatı için BM aracılığı ile varılan muahedeyi da kısıtlamayı ön plana çıkardı.
Avrupa’da gösterge niteliğindeki TTF gaz meblağları, hatırlanacağı üzere, Nord Stream’den gaz akışının durması akabinde haftanın birinci iş günü 284 Eur/MWs düzeyine kadar yükselerek Cuma kapanışının %35 üzerine çıkması akabinde, yarın düzenlenecek AB güç bakanları toplantısı öncesinde dün bir daha Cuma kapanış düzeyleri olan 209 Eur/MWs düzeyine geriledi. Almanya’da ise 1 yıl ileriye yönelik elektrik fiyatlarının yavaşça bir gerileme ile 527 Eur/MWs düzeyinden süreç gördüğünü not edelim.
Hazır güçten kelam etmişken, patlak veren yeni gelişmeler ve beliren resesyon korkuları akabinde brent cinsi ham petrolün varil fiyatı dün yaklaşık %5 düşüşle 88 dolara kadar gerileyerek Ocak ayı (savaş öncesi) düzeylerine indi. Son günlerde, OPEC+’nın arz kesintilerinin petrol fiyatlarını ‘kurtaramayabileceğini’ söyleyerek petrol cephesinde riski aşağı taraflı gördüğümüzü belirtmiş ve 92 dolar düzeyine azami dikkat edilmesi gerektiğini salık vermiştik. Dün yaşanan gelişmeler akabinde Brent petrol 88 dolar düzeyine kadar gerileyerek kıymetli bir teknik kırılımı da gerçekleştirmek üzere olduğunu görüyoruz. Teknik mânâda haftalık kapanış düzeyinin de 92 doların altında olması durumunda, daha da aşağıda 78 dolar düzeyine kadar büyük bir alan olduğunun altını çizelim. Petrol fiyatlarının gerilemesi, Türkiye ve KKTC üzere net güç ithalatçısı olan ülkeler açısından, hem enflasyonla savaş (!) birebir vakitte güç faturasının azalacağından cari açık için kıymetli bir gelişme. Akaryakıt meblağlarının da bu bağlamda gerilemesini bekliyoruz.
Rusya haberlerine rağmen, global mali piyasalar, günlerdir devam eden sert satışlar akabinde dün bir nebze de olsun günü soluklanarak tamamladı. ABD borsaları geceyi %2 civarında artışla tamamlarken, risk iştahı dendiğine akla gelen Nasdaq ve teknoloji payları dün günün en güzel performans gösteren borsası olarak ön plana çıktı. Nasdaq’ın son iki haftada %13 gerilediği bir ortamda, yaşanan sert satışların akabinde biraz da olsa reaksiyon optimistliğini olağan karşılamak gerekiyor.
Avrupa cephesinde baş gösteren güç krizi ve buna paralel ekonomik büyüyememe sıkıntısına karşın bugün günün ikinci yarısında olağan bir biçimde toplanacak olan Avrupa Merkez Bankası’ndan %9,1 düzeyi ile multi yılların doruğuna yükselen enflasyonla çabasında kararlılığını göstermek ismine 50 yahut 75 baz puan faiz artırımı bekleniyor. Takdir edileceği üzere, ekonomik büyümeye ziyan verecek yükselen faiz hadleri ve birlikteinde soğuk ve sert kış da düşünülürse, EUR’da hala daha risk aşağı istikametli görünüyor. Öte yandan, dün GBPUSD paritesi 1,1403 düzeyine kadar gerileyerek 1985 yılından bu yana en düşük seviyeyi test etti. İngiltere iktisadının stagflasyona girmiş olması, Sterlin için de daha da aşağı düzeylerin mümkün olduğunu bize gösteriyor. Aylardır pandemi periyodunda test edilen 35 yılın tabanına işaret ettiğimiz tahlilimiz gerçekleşti. Pekâlâ Sterlin aldık mı? Hala daha kenarda bekliyoruz.
Bunun sebebini ise dün bültenimizde ele almaya çalıştık. Aslında paha kaybeden Sterlin ve EUR’dan ziyade bedel kazanan para ünitesi dolar. Daha da sıradan bir yaklaşımla, her şey dolar ile kote edildiğinden, kapanan her konum akabinde dolar talep edilmesi de doların elini süratle güçlendiriyor. örneğin, savaştan en uzak ve en az etkilenecek olan ülke ABD. İstihdam piyasası ise hala daha kuvvetli. Avrupa ve İngiltere’den epeyce daha süratli faiz silahını çekti ve yakın bir vakitte FED’in siyaset faizini de %4 düzeyine getirebileceğini düşünüyoruz. Öte yandan, Çin ve Türkiye üzere ülkeler faiz indirimine gidiyor; Japonya ise faiz artıramıyor! Hâl bu biçimde olunca da, paranın fiyatı şayet faiz ise, faizin yükseldiği yere paranın yöneldiğini düşünürsek, satılan bitcoinden tutun altın ve gümüşe kadar daha sonrasında dolar talep edilmesi, doların rezerv para ve inançlı liman statüsüne bağlı olarak da kıymet kazanmasına niçin oluyor. Bu minvalde, ekonomik meseleler ile uğraşan Avrupa ve İngiltere para ünitelerinin bu ortamda paha kazanmasını beklemiyoruz. Örneğin, dün agresif faiz artırımlarına devan eden Kanada’nın para ünitesi CAD, bu sene dolar karşısında yalnızca %4,7 paha kaybetti. Kanada merkez bankası, siyaset faizini dün %2,50’den %3,25’e yükselterek son 14 yılın doruğuna yükseltti. Öte yandan faiz indirimlerine devam eden Türk Lirası, dolar karşısında sene başına bakılırsa %40; EUR son 20 yılın, GBP son 37 yılın, JPY ise son 24 yılın en makûs performanslarını sergiliyor!
Son günlerde Türkiye cephesinde yaşanan bayram havasından kelam ederek, Borsa İstanbul bankacılık endeksine atıfta bulunuyorduk. Dün sert alımlar akabinde bankacılık payları günü kâr satışlarının gölgesinde kırmızıda tamamladı. Kimi bankalarda kayıplar %5’lere ulaşsa da XBANK endeksi günü %2 kayıpla tamamladı. Tahvil cephesinde ise, TCMB’nin yüksek faizli ticari kredilere karşı getirmiş olduğu menkul değer tesis etme yükümlülüğü ile 5 ve 10 yıl vadeli gösterge tahvillerin bileşik getirileri sırası ile %12,19 ve %11,43 düzeylerinde ve TCMB’nin siyaset faizinin de altında süreç görmeye dün de devam etti. Ekonomik gerçekler ile bu fiyat davranışını tam olarak açıklayamasak da, iktisat kitaplarında bu olgu finansal baskılama (financial repression) “piyasa sistemlerinin enflasyon karşısında reaksiyon vermesini önlemek ve borçlanmanın fiyatını ve tasarrufların getirisini düşük tutmaktır” olarak geçiyor.
ABD borsalarının geceyi reaksiyon alımların ile %2 civarında yükseliş ile tamamlaması akabinde bu sabah Pasifiğin öbür ucunda biraz kararsız bir seyir görülüyor. Gösterge endeks Tokyo borsası %2 üstte süreç görürken, öbür borsalarda yavaşça de olsa düşüşler görülüyor. İhracat odaklı Japonya iktisadının zayıf Yen’den yarar sağlayacağı umutlarının yanı sıra, mahallî COVID-19 kısıtlamalarının kaldırılması tüketici ve işletme harcamalarını artırdığı için Japonya iktisadının ikinci çeyrekte başlangıçta bildirilenden daha fazla büyümesi de, pay senetlerine alım getirdi.
Bugün gözler, üstte da belirttiğim üzere Avrupa Merkez Bankası (ECB) faiz toplantısında olacak. KKTC saati ile 15:15’te açıklanacak olan kararda 50 baz puan faiz artırımına kesin gözüyle bakılırken, 75 baz puan artırımının da ihtimali dâhilinde olduğunu düşünüyoruz. Faiz sonucu kadar, ardından mikrofon karşısına geçecek Lider Lagarde’nin basın toplantısı ve vereceği ileriye dönük sinyaller de EUR’nun akıbetini belirleyecektir. Her hafta Perşembe günü olduğu üzere, ABD’de işsizlik maaşı müracaatları, içeride ise TCMB’nin para ve banka istatistikleri takip edilecektir.
iktisatbank.com
AB, Rusya’nın Batı tarafınca getirilen yaptırımlara karşılık güç arzını silah olarak kullandığını belirtmiş, Rusya ise yaptırımların doğalgaz arzında düşüncelere yol açtığını tabir etmişti.
AB’nin güç bakanları yaklaşan güç krizin çözmek için yarın olağanüstü bir toplantı yapacaklar. Avrupa Kurulu Lideri Leyen, Rus doğalgazına fiyat tavanı getirilmesi, buna ek olarak AB’nin ağır saatlerde elektrik kullanmasında zarurî azaltıma gitmesi ve doğalgaz kullanmadan elektrik üreten şirketlerin gelirlerine tavan getirilmesi konusunda teklif sunacaklarını açıklamıştı.
Putin, tavan fiyat olması durumunda kontratların ‘yırtılabileceğini’ belirtirken, ünlü Rus peri masalı “The Sister-Fox and the Wolf”tan kimi cüretkar benzetmeler de yaparak “Yapacak tek bir şeyimiz kaldı: Ünlü Rus masalında olduğu üzere kurdun kuyruğunu dondurmaya mahkum edeceğiz” dedi.
Suudi Arabistan’dan daha sonra dünyanın en büyük ikinci petrol ihracatçısı ve dünyanın en büyük doğalgaz ihracatçısı olan Rusya’dan gelen arzın kesilmesi, global güç piyasalarını alt üst edecek ve dünya iktisadını daha da yüksek güç fiyatlarıyla karşı karşıya bırakabileceğinden tasa ediyoruz. Avrupa çoklukla gazının yaklaşık %40’ını ve petrolünün %30’unu Rusya’dan ithal ediyor. Putin, Ukrayna’ya 24 Şubat askeri operasyonunun buyruğunu verdiğinden beri, ABD ve müttefiklerinin çağdaş tarihin en ağır yaptırımlarıyla Rusya’ya ekonomik savaşa giriştiklerini ve bunun kararında bir güç kriziyle karşı karşıya kalacaklarını söylemiş oldu. Putin ayrıyeten, Brüksel’in Rus gazının fiyatını sonlandırma teklifiyle devam etmesi hâlinde, Ukrayna’nın Karadeniz üzerinden tahıl ihracatı için BM aracılığı ile varılan muahedeyi da kısıtlamayı ön plana çıkardı.
Avrupa’da gösterge niteliğindeki TTF gaz meblağları, hatırlanacağı üzere, Nord Stream’den gaz akışının durması akabinde haftanın birinci iş günü 284 Eur/MWs düzeyine kadar yükselerek Cuma kapanışının %35 üzerine çıkması akabinde, yarın düzenlenecek AB güç bakanları toplantısı öncesinde dün bir daha Cuma kapanış düzeyleri olan 209 Eur/MWs düzeyine geriledi. Almanya’da ise 1 yıl ileriye yönelik elektrik fiyatlarının yavaşça bir gerileme ile 527 Eur/MWs düzeyinden süreç gördüğünü not edelim.
Hazır güçten kelam etmişken, patlak veren yeni gelişmeler ve beliren resesyon korkuları akabinde brent cinsi ham petrolün varil fiyatı dün yaklaşık %5 düşüşle 88 dolara kadar gerileyerek Ocak ayı (savaş öncesi) düzeylerine indi. Son günlerde, OPEC+’nın arz kesintilerinin petrol fiyatlarını ‘kurtaramayabileceğini’ söyleyerek petrol cephesinde riski aşağı taraflı gördüğümüzü belirtmiş ve 92 dolar düzeyine azami dikkat edilmesi gerektiğini salık vermiştik. Dün yaşanan gelişmeler akabinde Brent petrol 88 dolar düzeyine kadar gerileyerek kıymetli bir teknik kırılımı da gerçekleştirmek üzere olduğunu görüyoruz. Teknik mânâda haftalık kapanış düzeyinin de 92 doların altında olması durumunda, daha da aşağıda 78 dolar düzeyine kadar büyük bir alan olduğunun altını çizelim. Petrol fiyatlarının gerilemesi, Türkiye ve KKTC üzere net güç ithalatçısı olan ülkeler açısından, hem enflasyonla savaş (!) birebir vakitte güç faturasının azalacağından cari açık için kıymetli bir gelişme. Akaryakıt meblağlarının da bu bağlamda gerilemesini bekliyoruz.
Rusya haberlerine rağmen, global mali piyasalar, günlerdir devam eden sert satışlar akabinde dün bir nebze de olsun günü soluklanarak tamamladı. ABD borsaları geceyi %2 civarında artışla tamamlarken, risk iştahı dendiğine akla gelen Nasdaq ve teknoloji payları dün günün en güzel performans gösteren borsası olarak ön plana çıktı. Nasdaq’ın son iki haftada %13 gerilediği bir ortamda, yaşanan sert satışların akabinde biraz da olsa reaksiyon optimistliğini olağan karşılamak gerekiyor.
Avrupa cephesinde baş gösteren güç krizi ve buna paralel ekonomik büyüyememe sıkıntısına karşın bugün günün ikinci yarısında olağan bir biçimde toplanacak olan Avrupa Merkez Bankası’ndan %9,1 düzeyi ile multi yılların doruğuna yükselen enflasyonla çabasında kararlılığını göstermek ismine 50 yahut 75 baz puan faiz artırımı bekleniyor. Takdir edileceği üzere, ekonomik büyümeye ziyan verecek yükselen faiz hadleri ve birlikteinde soğuk ve sert kış da düşünülürse, EUR’da hala daha risk aşağı istikametli görünüyor. Öte yandan, dün GBPUSD paritesi 1,1403 düzeyine kadar gerileyerek 1985 yılından bu yana en düşük seviyeyi test etti. İngiltere iktisadının stagflasyona girmiş olması, Sterlin için de daha da aşağı düzeylerin mümkün olduğunu bize gösteriyor. Aylardır pandemi periyodunda test edilen 35 yılın tabanına işaret ettiğimiz tahlilimiz gerçekleşti. Pekâlâ Sterlin aldık mı? Hala daha kenarda bekliyoruz.
Bunun sebebini ise dün bültenimizde ele almaya çalıştık. Aslında paha kaybeden Sterlin ve EUR’dan ziyade bedel kazanan para ünitesi dolar. Daha da sıradan bir yaklaşımla, her şey dolar ile kote edildiğinden, kapanan her konum akabinde dolar talep edilmesi de doların elini süratle güçlendiriyor. örneğin, savaştan en uzak ve en az etkilenecek olan ülke ABD. İstihdam piyasası ise hala daha kuvvetli. Avrupa ve İngiltere’den epeyce daha süratli faiz silahını çekti ve yakın bir vakitte FED’in siyaset faizini de %4 düzeyine getirebileceğini düşünüyoruz. Öte yandan, Çin ve Türkiye üzere ülkeler faiz indirimine gidiyor; Japonya ise faiz artıramıyor! Hâl bu biçimde olunca da, paranın fiyatı şayet faiz ise, faizin yükseldiği yere paranın yöneldiğini düşünürsek, satılan bitcoinden tutun altın ve gümüşe kadar daha sonrasında dolar talep edilmesi, doların rezerv para ve inançlı liman statüsüne bağlı olarak da kıymet kazanmasına niçin oluyor. Bu minvalde, ekonomik meseleler ile uğraşan Avrupa ve İngiltere para ünitelerinin bu ortamda paha kazanmasını beklemiyoruz. Örneğin, dün agresif faiz artırımlarına devan eden Kanada’nın para ünitesi CAD, bu sene dolar karşısında yalnızca %4,7 paha kaybetti. Kanada merkez bankası, siyaset faizini dün %2,50’den %3,25’e yükselterek son 14 yılın doruğuna yükseltti. Öte yandan faiz indirimlerine devam eden Türk Lirası, dolar karşısında sene başına bakılırsa %40; EUR son 20 yılın, GBP son 37 yılın, JPY ise son 24 yılın en makûs performanslarını sergiliyor!
Son günlerde Türkiye cephesinde yaşanan bayram havasından kelam ederek, Borsa İstanbul bankacılık endeksine atıfta bulunuyorduk. Dün sert alımlar akabinde bankacılık payları günü kâr satışlarının gölgesinde kırmızıda tamamladı. Kimi bankalarda kayıplar %5’lere ulaşsa da XBANK endeksi günü %2 kayıpla tamamladı. Tahvil cephesinde ise, TCMB’nin yüksek faizli ticari kredilere karşı getirmiş olduğu menkul değer tesis etme yükümlülüğü ile 5 ve 10 yıl vadeli gösterge tahvillerin bileşik getirileri sırası ile %12,19 ve %11,43 düzeylerinde ve TCMB’nin siyaset faizinin de altında süreç görmeye dün de devam etti. Ekonomik gerçekler ile bu fiyat davranışını tam olarak açıklayamasak da, iktisat kitaplarında bu olgu finansal baskılama (financial repression) “piyasa sistemlerinin enflasyon karşısında reaksiyon vermesini önlemek ve borçlanmanın fiyatını ve tasarrufların getirisini düşük tutmaktır” olarak geçiyor.
ABD borsalarının geceyi reaksiyon alımların ile %2 civarında yükseliş ile tamamlaması akabinde bu sabah Pasifiğin öbür ucunda biraz kararsız bir seyir görülüyor. Gösterge endeks Tokyo borsası %2 üstte süreç görürken, öbür borsalarda yavaşça de olsa düşüşler görülüyor. İhracat odaklı Japonya iktisadının zayıf Yen’den yarar sağlayacağı umutlarının yanı sıra, mahallî COVID-19 kısıtlamalarının kaldırılması tüketici ve işletme harcamalarını artırdığı için Japonya iktisadının ikinci çeyrekte başlangıçta bildirilenden daha fazla büyümesi de, pay senetlerine alım getirdi.
Bugün gözler, üstte da belirttiğim üzere Avrupa Merkez Bankası (ECB) faiz toplantısında olacak. KKTC saati ile 15:15’te açıklanacak olan kararda 50 baz puan faiz artırımına kesin gözüyle bakılırken, 75 baz puan artırımının da ihtimali dâhilinde olduğunu düşünüyoruz. Faiz sonucu kadar, ardından mikrofon karşısına geçecek Lider Lagarde’nin basın toplantısı ve vereceği ileriye dönük sinyaller de EUR’nun akıbetini belirleyecektir. Her hafta Perşembe günü olduğu üzere, ABD’de işsizlik maaşı müracaatları, içeride ise TCMB’nin para ve banka istatistikleri takip edilecektir.
iktisatbank.com