Tarihçiler, çağdaş modadaki birinci büyük işbirliğini iki sokak giysi markası Supreme ve DC Shoes’un 1999’daki koleksiyonuna dayandırıyor. Akabinde Karl Lagerfeld ve H&M geliyor… Birinci değiller lakin en epeyce ses getiren onlar. bir daha de bugün kendi başına sanayileşen işbirlikleriyle pek de alakaları yok. Çünkü yükselişteki yeni teşebbüsler rakiplerin bir ortaya gelmesi! Pekala, ancak niye? Bundan hasılatları ya da sanayiye katkıları ne? Bu stratejik iştiraklerin bir kesimi değilseniz moda dünyasında sahiden var olabilir misiniz?
Bugünlerde herkes bir arada üretmenin, tesir alanlarını genişletmenin peşinde. 2022’nin birinci çeyreğinde tanınan kültür dünyasını kasıp kavuran Julia Fox ve Netflix dizisine husus olan Anna Delvey Sorokin bile işbirliği yapacaklarını açıklamışlardı. Daha büyük bir çılgınlık peşinde olduklarını düşündüğümüzden sonuçta bir ortaya gelme sebeplerinin yalnızca bir podcast kaydetmek olduğunu öğrendiğimizde hayal kırıklığı hayatış olabiliriz, lakin sonuçta herkes Gucciaga ya da Fendace değil! Bu sıcak yakınlaşmalar David Bowie ve Queen’in, Madonna ve Britney Spears’in bir arada müzik kaydetmelerinden farksız. Haydi işin ciddiyetini biraz daha artıralım. Samsung’un Apple için kesim üretmesi, Google’ın Apple’la ortaklaşa çalışması… Bu markalar bugün dünyanın en bilindik isimleri. Ekonomiyi, kültürü, bir günümüzü yönetiyorlar, hem de ileriye gerçek büyümenin de önünü açıyorlar.
Gucci x Adidas
Bu açıdan bakacak olursak iki rakip moda markasının yan yana gelişi aslında niye bu kadar garip olsun ki? İşbirliklerinin ortaya çıktığı birinci vakit içinder hedef, yüksek modayı demokratikleştirmek, daha ulaşılabilir kılmaktı. Bugünse hedef toplumsal medyaya hükmetmek, Z jenerasyonunun aklını çelmek ve yeni bir alt kültür yaratmak.
Sonuçta tüm bu işbirliklerinin çekirdeğini oluşturan cümleyi Beymen İthal Bayan Markalar Satın Alma ve Eser Yöneticisi Sebla Refiğ Devidas özetliyor: “İşbirlikleri yeni nesle toplumsal medya aracılığıyla ulaşarak markanın bilinirliğini ve bedelini artırmanın en tesirli yolu.” Moda dünyasındaki varlıklarını devam ettiren lakin pek de ihtişamı olmayan tüm o markaları düşünün. Birçoğunun sebebi daha az yetenekli tasarım yöneticileri değil.
VERİLER PALAVRA SÖYLEMEZ
Araştırma şirketi LYST’e bakılırsa de bahsedilmek istiyorsanız bir işbirliği yapmanız kaide. Bu markalar siz onları takip etmeseniz, haklarında özel çarba sarf eden bir araştırma yapmasanız bile toplumsal medyada bir biçimde karşınıza çıkıyor. Bir düşünün Matthew Williams’ın Givenchy’e geçişi büyük sansasyon yaratmıştı. Modaevinin başına birinci atandığı günden bu yana neler değişti? hiç bir şey. Williams olağan biçimde çalışmalarına devam ediyor, fakat Balenciaga ve Gucci üzere her hafta yeni bir haberle interneti sallamıyor. Bu da Givenchy’i en tanınan markalar kategorisinde alt sıralara itiyor. Crocs, NorthFace, adidas, Simpsons, derken bilhassa Balenciaga ve Gucci bir günü bile boş geçirmiyorlar. Evet Burberry fazlaca seviliyor, Riccardo Tisci epey seviliyor. Lakin Tisci’nin esaslı İngiliz modaevinde yaptığı hiç bir eser ya da koleksiyon mağazaların önünde uzun kuyruklar oluşturmamıştı, ta ki Mart ayında Supreme’le birlikte piyasaya sürülen hudutlu sayıdaki kapsül koleksiyona kadar. Eserlerin bir anda tükendiğini biliyor musunuz? Tıpkı Balenciaga x Crocs üzere.
Lyst Index, her bir çeyreğin sonunda markaların Google’da aranma ve toplumsal medyada bahsedilme oranlarını açıklıyor. Listenin doruğundaki birinci 10 markanın yedisinin revaçta olma niçini temelde ikiye ayrılıyor. Bir Fortnite (oyun dünyası) ya da TikTok’ta (sosyal medya) yer almak; yani dijitale yatırım. İki, pek doğal yapılan işbirlikleri. Listenin devamındaki ikinci 10’lu hakkındaki enteresan ayrıntı da şu. Toplumsal sorumluluk projelerine yatırım ve offline kanallardaki yeni mağaza açılışı, ödül merasiminde bir yıldızı giydirmek. İşte bu yüzden tüm trend analistlerinin 2022 için yaptıkları en kıymetli kahinlik işbirlikleri. Markaları görünür kılmanın en tesirli yolu.
Virgil Abloh’nun meşhur kelamlarından biri ��uydu: “Bir moda dizayncısı yalnızca kıyafet tasarlamakla kendini sınırlamamalıdır.” Tüketicinin ebediyen yeni olanı istediğinden, özel içeriklere gereksinim duyduğundan hayli emindi.
Zeynep Tosun, “İşbirlikleri yardımıyla ortaya kendine has eserler, enteresan dizaynlar çıkabiliyor. Zira bir markanın yol aldığı daima tek bir çizgi vardır, lakin iki adedinin yan yana gelişi farklı olasılıklar ve yeniliklerin meydana gelmesi manasına geliyor. Bu iştirakler daima kısa vadeli ve daha az üretime sahip oldukları için duygusal manada da değerliler” diyerek yalnızca dokuma dalında değil, her farklı disiplinde daha fazla insanın birleşip birlikte üretmesi gerektiğini savunuyor.
MODA DÜNYASINDA “REKABERLİK”
Tiffany ve Supreme (ki aslına bakarsan Supreme’in var olma hedefi işbirlikleriymiş gibi) Kim Kardashian’ın markası Skims ve Fendi’nin bir arada üretmesi son vakit içinderda en epeyce konuştuklarımızdan. ELLE sayfalarında da işbirliklerine çoğunlukla yer veriyoruz, lakin bu kere artistik işbirliklerini farklı bir alanda ele alıyoruz.
Kavram moda dünyası için yeni olabilir. Lakin iş etrafları bunu uzun vakittir kullanıyor. Terim birinci başta Novell CEO’su Ray Noorda tarafınca ortaya atılıyor. daha sonrasında akademinin de lisanına düşüyor olağan olarak.
Sözcük lisanımızda çabucak hemen hayli yaygın değil, lakin İngilizcedeki rekabet ve işbirliği sözcüklerinin yan yana gelişinden oluşan ‘coopetition’dan (competition ve cooperation) türemiş. Ekonomistler şu biçimde diyor: “Rakibin yoksa başın belada.” Kazanmanın yolunun bu olduğunu savunuyorlar. Birinci bakışta Gucci ve adidas’ın birebir kulvarlarda olmadıklarını düşünebilirsiniz. Biri lüks hazır giysi markası, başkası sokak tarzına istikamet veren bir spor kurumu. Lakin günün sonunda Lyst üzere analist şirketlerinin en tanınan markalar/ internette en çok aratılan markalar üzere listelerde yarışan iki rakipler. Rekaberliğin gayesi birlikte yenilikçi tahliller üretmek. birlikte öğrenmek, dayanışma yatıyor temelinde. İlkbahar/Yaz 2020 koleksiyonu için Dries Van Noten’in couture ustası Christian Lacroix’yı davet etmesini hatırlayın. Birbirlerinin zıt kutuplarında iki dizayncı olarak düşünebilirsiniz. Fakat koleksiyonda yakaladıkları harmoni eşsizdi, farklı uçlarda yarattıkları hayal dünyası değer biçilemezdi.
“Moda, dünyanın gidişatına en süratli ahenk sağlayan hatta bir adım öne çıkan bir bölüm. Hudutların tartışıldığı, şeffaflığın ve sahiciliğin konuşulduğu bir dünyada argümanlı bir moda markası gücünü işbirliklerinden, yeni fikirlerle yan yana yürümekten ve ilham almaya ve vermeye meyilli bir duruştan alır düşüncesindeyim” diyor Gülden Yılmaz.
Koton, Türkiye pazarında en epey işbirliği yapan markaların başında geliyor. Melis Ağazat, Dilek Hanif, Bora Aksu, Hakan Yıldırım üzere moda sisteminin ortasında olan isimler ve markalarla yan yana gelmekten kaçınmıyor. (Kapak çekimimizi de yakından incelemenizi öneririm. Bir işbirliği koleksiyonu Koton ve Melis Ağazat koleksiyonuna adandı.)
DÖNGÜSEL BİR İKTİSAT İÇİN İŞBİRLİKLERİ KAİDE MI?
Lyst’in tahlilleri ve Business of Fashion’ın 2022 için gördüğü moda ekosistemi beklentileri birbirlerini dayanaklar nitelikte. Bu yıl tüketicilerin dolaplarında önemli bir değişimin olacağını söylüyor BoF. Bu değişim yalnızca athleisure’dan uzaklaşmak değil. Geçtiğimiz ay bir daha bu sayfalarda hedonist alışveriş alışkanlıklarının yerleşeceğinden bahsetmiştik. Özel dizayncı işbirlikleri de bunun bir örneği. Değişimin kaçınılmaz olduğunu vurgulayan şeylerden biri veri. Markalar tüketici trendlerini takip ettiğinde karşılarına üç yol çıkıyor. Lokal, metaverse ve işbirlikleri. Dünyaca ünlü büyük markalar daha lokal olanı yanlarına alabilirler. Bunun en son örneklerinden birini Bulgari’de gördük. Bulgari ve Parisli çağdaş moda markası Casablanca, eğlenceli ve ultra şık bir Serpenti için işbirliği yapıyor. Hatırlarsanız bir öbür lokal işbirliği projesini geçtiğimiz yıl Bottega Veneta İtalyan zanaatkarlarla yapmıştı. Maksat İtalyanların tasarım ve sanata bakış açılarına katkıda bulunmak, onları bir üst düzeye taşımaktı.
Yüksek moda markalarından çoğunlukla işbirlikleri yapan bir öteki isim Moncler; Valentino, Simone Rocha, Craig Green hem moda dünyasının yükselen bedelleri birebir vakitte esaslı markalarını davet ederek daima yeni bir koleksiyon sürüyor piyasaya. Pekala kararında ne mi oldu? Kârını en son yüzde 30 kadar artırmayı başarmıştı! Beklenmeyenin yarattığı heyecan.
LOGOMANIA!
Bu akımın ne vakit geride kaldığını düşünsek bir biçimde geri dönüyor. İşbirliklerinin de ayrılmaz bir modülü oldu son vakit içinderda. Gucci çantaların üzerinde adidas ya da Balenciaga görmek, Fendi koleksiyonunun aslında her zamanki Versace kesimlerinden farksız olması, Skims koleksiyonunun büsbütün Fendi olarak pazarlanması… Tüketicide koleksiyonun kime ilişkin olduğu konusunda baş karışıklığı yaratmasıyla birlikte özel seri bir koleksiyona sahip olduğunu göstermenin de en kolay yolu. Çünkü işbirliklerinin hedefi, esasen bunu sükunet içinde yapmak değil, göze çarpmasını sağlamak.
BEKLENMEDİK MÜSABAKALAR
Mugler x Jimmy Choo – Koleksiyonun piyasaya sürülmesi tam da stiletto’ların geri dönüşüyle birebir vakte denk geliyor. Bu da mamüllerin etrafında dönen en önemli heyecanın niçini. Bu kapsül koleksiyon iki rakibin de odağındaki seksi ve kuvvetli feminenliği tek bir koleksiyonda sunuyor. Jimmy Choo’nun kreatif yöneticisi Sandra Choi “Rakip olabiliriz, lakin ikimizin de konuştuğu ortak bir lisan var. Kurulduğumuz birinci günden bu yana birebir pahalara sahibiz, lakin bunları yeni nesle da aktarmak şart” diyerek tüm bu işbirliklerinin ana fikrini özetlemiş oluyor.
Mugler X Jimmy Choo
Manolo Blahnik x Birkenstock – Fendace her neyse bu da ayakkabı dünyası için tıpkı ölçekte büyük bir paydaşlık. Çünkü maksat ve üretim tıpkı esere odaklı. “Sex and the City”de, “And Just Like That”de Carrie’yle özdeşleşen Manolo’ları hatırlarsanız, sokakların beklenmeyen hit modülü Birkenstock saboları da eminim görmüşsünüzdür. İşte artık ikisinin tek bir eserde buluştuğunu hayal edin. Susan Sontag görse Camp makalesini baştan yazmak isterdi! Son bir senede yapılan işbirliklerinin muazzamlığı da buradan geliyor.
Burberry x Supreme – Supreme’in yeni kreatif yöneticisi Tremaine Emory’nin gelişiyle açıklanan bu kapsül koleksiyon ‘az oldukçatur’ mantığıyla tasarlanmış. Dolabınızda olabilecek temel kesimleri Burberry’nin ikonik ekoselerini daha ulaşılabilir kılıyor. İşte bu yüzden koleksiyon anında tükendi ve daha sonradan karaborsaya düştü.
Burberry x Supreme
Kanye x Gap x Balenciaga – Gucci ve Balenciaga, birbirlerini hack’lemişlerdi. Versace ve Fendi dümende değişiklik yapmışlardı. Kanye, Gap ve Balenciaga üçlüsünün yan yana gelişi literatürde bir işbirliği olarak geçmiyor. Ayrıyeten modaevlerinin bu kadar fazlaca işbirliği yapıp, sürece işbirliği demekten kaçınmaları da başka olay. Her her neyse, bu sefer Balenciaga tarafınca tasarlanmış Kanye ve Gap koleksiyonu olarak isimlendirildi. Gap’in hazır giysideki ihtişamının kaybolduğunun konuşulduğu günlerde kesimler bir anda yok sattı ve anında tükendiler.
LÜKSLE SPORUN BULUŞMASI
Gucci x Adidas – Exquisite Gucci, başlığını verdi Alessandro Michele bu koleksiyona. Finalinde adidas logolu bir de gelinlik gördüğümüz bu işbirliğinin birinci haberi geçtiğimiz yıl sonunda bir dedikodu olarak internete düşmüştü. Fakat bu sırada evvel adidas’ın Prada’yla olan koleksiyonu servis edilmişti birinci. Tahminen de bir yanılgı olabileceği konuşulurken daha sonrasında boom! Sonbahar/Kış 22 koleksiyonlarının tanıtıldığı Milano Moda Haftası’nda Rihanna’nın da varlığıyla sonunda tanıştık bu Gucciadidas evreniyle.
Gucci’nin retro-chic tarzı adidas’ın Gazelle’leriyle birleşti. Sneaker’ın üzerine Gucci logoları, hazır giysi mamüllerinin üzerine adidas logoları geldi. Blazer’ların yakasında adidas’ın sembolü, altında da Gucci’nin ismi yazıyordu. “Kıyafetlerin hayali bir ayna nazaranvi görmesini istiyorum” diyordu Michele koleksiyon daha sonrasında. Birbirinden farklı kainatları çarpıştırdı. Egzotik yeni bir sistem yarattı!
Ami Paris x Puma – Ami Paris, öbür markaların bilakis çabucak hemen nispeten daha küçük ölçekli. Fan kümesi emin adımlarla genişlerken tesir alanını süratlice büyütmesi gerektiğinin de farkında. Bu yüzden bir öteki spor giysi markası Puma ile güçlerini birleştirdi. Minimal ve temel modülleri inovatif kumaşlarla ve AMI atölyelerine has terzi dokunuşlarıyla bir ortaya getirdi.
Miu Miu x New Balance – Miuccia Prada, 1980’lerin kült New Balance 574 spor ayakkabısını, markanın mirasıyla bütünleştirerek Miu Miu İlkbahar/Yaz 2022 koleksiyonu için bir daha tasarladı. 30 yılı aşkın müddettir bir gardırop klasiği olan spor için özel tasarlanmış ve bir daha yorumlanmış bu ayakkabı Miu Miu’nun asi lüks stilinin tipik bir kesimi haline geldi.
Yazı: Aykun Taşdöner
Fotoğraflar: IMAXTREE.COM
ELLE Türkiye Nisan 2022 sayısından alınmıştır.
Bugünlerde herkes bir arada üretmenin, tesir alanlarını genişletmenin peşinde. 2022’nin birinci çeyreğinde tanınan kültür dünyasını kasıp kavuran Julia Fox ve Netflix dizisine husus olan Anna Delvey Sorokin bile işbirliği yapacaklarını açıklamışlardı. Daha büyük bir çılgınlık peşinde olduklarını düşündüğümüzden sonuçta bir ortaya gelme sebeplerinin yalnızca bir podcast kaydetmek olduğunu öğrendiğimizde hayal kırıklığı hayatış olabiliriz, lakin sonuçta herkes Gucciaga ya da Fendace değil! Bu sıcak yakınlaşmalar David Bowie ve Queen’in, Madonna ve Britney Spears’in bir arada müzik kaydetmelerinden farksız. Haydi işin ciddiyetini biraz daha artıralım. Samsung’un Apple için kesim üretmesi, Google’ın Apple’la ortaklaşa çalışması… Bu markalar bugün dünyanın en bilindik isimleri. Ekonomiyi, kültürü, bir günümüzü yönetiyorlar, hem de ileriye gerçek büyümenin de önünü açıyorlar.
Gucci x Adidas
Bu açıdan bakacak olursak iki rakip moda markasının yan yana gelişi aslında niye bu kadar garip olsun ki? İşbirliklerinin ortaya çıktığı birinci vakit içinder hedef, yüksek modayı demokratikleştirmek, daha ulaşılabilir kılmaktı. Bugünse hedef toplumsal medyaya hükmetmek, Z jenerasyonunun aklını çelmek ve yeni bir alt kültür yaratmak.
Sonuçta tüm bu işbirliklerinin çekirdeğini oluşturan cümleyi Beymen İthal Bayan Markalar Satın Alma ve Eser Yöneticisi Sebla Refiğ Devidas özetliyor: “İşbirlikleri yeni nesle toplumsal medya aracılığıyla ulaşarak markanın bilinirliğini ve bedelini artırmanın en tesirli yolu.” Moda dünyasındaki varlıklarını devam ettiren lakin pek de ihtişamı olmayan tüm o markaları düşünün. Birçoğunun sebebi daha az yetenekli tasarım yöneticileri değil.
VERİLER PALAVRA SÖYLEMEZ
Araştırma şirketi LYST’e bakılırsa de bahsedilmek istiyorsanız bir işbirliği yapmanız kaide. Bu markalar siz onları takip etmeseniz, haklarında özel çarba sarf eden bir araştırma yapmasanız bile toplumsal medyada bir biçimde karşınıza çıkıyor. Bir düşünün Matthew Williams’ın Givenchy’e geçişi büyük sansasyon yaratmıştı. Modaevinin başına birinci atandığı günden bu yana neler değişti? hiç bir şey. Williams olağan biçimde çalışmalarına devam ediyor, fakat Balenciaga ve Gucci üzere her hafta yeni bir haberle interneti sallamıyor. Bu da Givenchy’i en tanınan markalar kategorisinde alt sıralara itiyor. Crocs, NorthFace, adidas, Simpsons, derken bilhassa Balenciaga ve Gucci bir günü bile boş geçirmiyorlar. Evet Burberry fazlaca seviliyor, Riccardo Tisci epey seviliyor. Lakin Tisci’nin esaslı İngiliz modaevinde yaptığı hiç bir eser ya da koleksiyon mağazaların önünde uzun kuyruklar oluşturmamıştı, ta ki Mart ayında Supreme’le birlikte piyasaya sürülen hudutlu sayıdaki kapsül koleksiyona kadar. Eserlerin bir anda tükendiğini biliyor musunuz? Tıpkı Balenciaga x Crocs üzere.
Lyst Index, her bir çeyreğin sonunda markaların Google’da aranma ve toplumsal medyada bahsedilme oranlarını açıklıyor. Listenin doruğundaki birinci 10 markanın yedisinin revaçta olma niçini temelde ikiye ayrılıyor. Bir Fortnite (oyun dünyası) ya da TikTok’ta (sosyal medya) yer almak; yani dijitale yatırım. İki, pek doğal yapılan işbirlikleri. Listenin devamındaki ikinci 10’lu hakkındaki enteresan ayrıntı da şu. Toplumsal sorumluluk projelerine yatırım ve offline kanallardaki yeni mağaza açılışı, ödül merasiminde bir yıldızı giydirmek. İşte bu yüzden tüm trend analistlerinin 2022 için yaptıkları en kıymetli kahinlik işbirlikleri. Markaları görünür kılmanın en tesirli yolu.
Virgil Abloh’nun meşhur kelamlarından biri ��uydu: “Bir moda dizayncısı yalnızca kıyafet tasarlamakla kendini sınırlamamalıdır.” Tüketicinin ebediyen yeni olanı istediğinden, özel içeriklere gereksinim duyduğundan hayli emindi.
Zeynep Tosun, “İşbirlikleri yardımıyla ortaya kendine has eserler, enteresan dizaynlar çıkabiliyor. Zira bir markanın yol aldığı daima tek bir çizgi vardır, lakin iki adedinin yan yana gelişi farklı olasılıklar ve yeniliklerin meydana gelmesi manasına geliyor. Bu iştirakler daima kısa vadeli ve daha az üretime sahip oldukları için duygusal manada da değerliler” diyerek yalnızca dokuma dalında değil, her farklı disiplinde daha fazla insanın birleşip birlikte üretmesi gerektiğini savunuyor.
MODA DÜNYASINDA “REKABERLİK”
Tiffany ve Supreme (ki aslına bakarsan Supreme’in var olma hedefi işbirlikleriymiş gibi) Kim Kardashian’ın markası Skims ve Fendi’nin bir arada üretmesi son vakit içinderda en epeyce konuştuklarımızdan. ELLE sayfalarında da işbirliklerine çoğunlukla yer veriyoruz, lakin bu kere artistik işbirliklerini farklı bir alanda ele alıyoruz.
Kavram moda dünyası için yeni olabilir. Lakin iş etrafları bunu uzun vakittir kullanıyor. Terim birinci başta Novell CEO’su Ray Noorda tarafınca ortaya atılıyor. daha sonrasında akademinin de lisanına düşüyor olağan olarak.
Sözcük lisanımızda çabucak hemen hayli yaygın değil, lakin İngilizcedeki rekabet ve işbirliği sözcüklerinin yan yana gelişinden oluşan ‘coopetition’dan (competition ve cooperation) türemiş. Ekonomistler şu biçimde diyor: “Rakibin yoksa başın belada.” Kazanmanın yolunun bu olduğunu savunuyorlar. Birinci bakışta Gucci ve adidas’ın birebir kulvarlarda olmadıklarını düşünebilirsiniz. Biri lüks hazır giysi markası, başkası sokak tarzına istikamet veren bir spor kurumu. Lakin günün sonunda Lyst üzere analist şirketlerinin en tanınan markalar/ internette en çok aratılan markalar üzere listelerde yarışan iki rakipler. Rekaberliğin gayesi birlikte yenilikçi tahliller üretmek. birlikte öğrenmek, dayanışma yatıyor temelinde. İlkbahar/Yaz 2020 koleksiyonu için Dries Van Noten’in couture ustası Christian Lacroix’yı davet etmesini hatırlayın. Birbirlerinin zıt kutuplarında iki dizayncı olarak düşünebilirsiniz. Fakat koleksiyonda yakaladıkları harmoni eşsizdi, farklı uçlarda yarattıkları hayal dünyası değer biçilemezdi.
“Moda, dünyanın gidişatına en süratli ahenk sağlayan hatta bir adım öne çıkan bir bölüm. Hudutların tartışıldığı, şeffaflığın ve sahiciliğin konuşulduğu bir dünyada argümanlı bir moda markası gücünü işbirliklerinden, yeni fikirlerle yan yana yürümekten ve ilham almaya ve vermeye meyilli bir duruştan alır düşüncesindeyim” diyor Gülden Yılmaz.
Koton, Türkiye pazarında en epey işbirliği yapan markaların başında geliyor. Melis Ağazat, Dilek Hanif, Bora Aksu, Hakan Yıldırım üzere moda sisteminin ortasında olan isimler ve markalarla yan yana gelmekten kaçınmıyor. (Kapak çekimimizi de yakından incelemenizi öneririm. Bir işbirliği koleksiyonu Koton ve Melis Ağazat koleksiyonuna adandı.)
DÖNGÜSEL BİR İKTİSAT İÇİN İŞBİRLİKLERİ KAİDE MI?
Lyst’in tahlilleri ve Business of Fashion’ın 2022 için gördüğü moda ekosistemi beklentileri birbirlerini dayanaklar nitelikte. Bu yıl tüketicilerin dolaplarında önemli bir değişimin olacağını söylüyor BoF. Bu değişim yalnızca athleisure’dan uzaklaşmak değil. Geçtiğimiz ay bir daha bu sayfalarda hedonist alışveriş alışkanlıklarının yerleşeceğinden bahsetmiştik. Özel dizayncı işbirlikleri de bunun bir örneği. Değişimin kaçınılmaz olduğunu vurgulayan şeylerden biri veri. Markalar tüketici trendlerini takip ettiğinde karşılarına üç yol çıkıyor. Lokal, metaverse ve işbirlikleri. Dünyaca ünlü büyük markalar daha lokal olanı yanlarına alabilirler. Bunun en son örneklerinden birini Bulgari’de gördük. Bulgari ve Parisli çağdaş moda markası Casablanca, eğlenceli ve ultra şık bir Serpenti için işbirliği yapıyor. Hatırlarsanız bir öbür lokal işbirliği projesini geçtiğimiz yıl Bottega Veneta İtalyan zanaatkarlarla yapmıştı. Maksat İtalyanların tasarım ve sanata bakış açılarına katkıda bulunmak, onları bir üst düzeye taşımaktı.
Yüksek moda markalarından çoğunlukla işbirlikleri yapan bir öteki isim Moncler; Valentino, Simone Rocha, Craig Green hem moda dünyasının yükselen bedelleri birebir vakitte esaslı markalarını davet ederek daima yeni bir koleksiyon sürüyor piyasaya. Pekala kararında ne mi oldu? Kârını en son yüzde 30 kadar artırmayı başarmıştı! Beklenmeyenin yarattığı heyecan.
LOGOMANIA!
Bu akımın ne vakit geride kaldığını düşünsek bir biçimde geri dönüyor. İşbirliklerinin de ayrılmaz bir modülü oldu son vakit içinderda. Gucci çantaların üzerinde adidas ya da Balenciaga görmek, Fendi koleksiyonunun aslında her zamanki Versace kesimlerinden farksız olması, Skims koleksiyonunun büsbütün Fendi olarak pazarlanması… Tüketicide koleksiyonun kime ilişkin olduğu konusunda baş karışıklığı yaratmasıyla birlikte özel seri bir koleksiyona sahip olduğunu göstermenin de en kolay yolu. Çünkü işbirliklerinin hedefi, esasen bunu sükunet içinde yapmak değil, göze çarpmasını sağlamak.
BEKLENMEDİK MÜSABAKALAR
Mugler x Jimmy Choo – Koleksiyonun piyasaya sürülmesi tam da stiletto’ların geri dönüşüyle birebir vakte denk geliyor. Bu da mamüllerin etrafında dönen en önemli heyecanın niçini. Bu kapsül koleksiyon iki rakibin de odağındaki seksi ve kuvvetli feminenliği tek bir koleksiyonda sunuyor. Jimmy Choo’nun kreatif yöneticisi Sandra Choi “Rakip olabiliriz, lakin ikimizin de konuştuğu ortak bir lisan var. Kurulduğumuz birinci günden bu yana birebir pahalara sahibiz, lakin bunları yeni nesle da aktarmak şart” diyerek tüm bu işbirliklerinin ana fikrini özetlemiş oluyor.
Mugler X Jimmy Choo
Manolo Blahnik x Birkenstock – Fendace her neyse bu da ayakkabı dünyası için tıpkı ölçekte büyük bir paydaşlık. Çünkü maksat ve üretim tıpkı esere odaklı. “Sex and the City”de, “And Just Like That”de Carrie’yle özdeşleşen Manolo’ları hatırlarsanız, sokakların beklenmeyen hit modülü Birkenstock saboları da eminim görmüşsünüzdür. İşte artık ikisinin tek bir eserde buluştuğunu hayal edin. Susan Sontag görse Camp makalesini baştan yazmak isterdi! Son bir senede yapılan işbirliklerinin muazzamlığı da buradan geliyor.
Burberry x Supreme – Supreme’in yeni kreatif yöneticisi Tremaine Emory’nin gelişiyle açıklanan bu kapsül koleksiyon ‘az oldukçatur’ mantığıyla tasarlanmış. Dolabınızda olabilecek temel kesimleri Burberry’nin ikonik ekoselerini daha ulaşılabilir kılıyor. İşte bu yüzden koleksiyon anında tükendi ve daha sonradan karaborsaya düştü.
Burberry x Supreme
Kanye x Gap x Balenciaga – Gucci ve Balenciaga, birbirlerini hack’lemişlerdi. Versace ve Fendi dümende değişiklik yapmışlardı. Kanye, Gap ve Balenciaga üçlüsünün yan yana gelişi literatürde bir işbirliği olarak geçmiyor. Ayrıyeten modaevlerinin bu kadar fazlaca işbirliği yapıp, sürece işbirliği demekten kaçınmaları da başka olay. Her her neyse, bu sefer Balenciaga tarafınca tasarlanmış Kanye ve Gap koleksiyonu olarak isimlendirildi. Gap’in hazır giysideki ihtişamının kaybolduğunun konuşulduğu günlerde kesimler bir anda yok sattı ve anında tükendiler.
LÜKSLE SPORUN BULUŞMASI
Gucci x Adidas – Exquisite Gucci, başlığını verdi Alessandro Michele bu koleksiyona. Finalinde adidas logolu bir de gelinlik gördüğümüz bu işbirliğinin birinci haberi geçtiğimiz yıl sonunda bir dedikodu olarak internete düşmüştü. Fakat bu sırada evvel adidas’ın Prada’yla olan koleksiyonu servis edilmişti birinci. Tahminen de bir yanılgı olabileceği konuşulurken daha sonrasında boom! Sonbahar/Kış 22 koleksiyonlarının tanıtıldığı Milano Moda Haftası’nda Rihanna’nın da varlığıyla sonunda tanıştık bu Gucciadidas evreniyle.
Gucci’nin retro-chic tarzı adidas’ın Gazelle’leriyle birleşti. Sneaker’ın üzerine Gucci logoları, hazır giysi mamüllerinin üzerine adidas logoları geldi. Blazer’ların yakasında adidas’ın sembolü, altında da Gucci’nin ismi yazıyordu. “Kıyafetlerin hayali bir ayna nazaranvi görmesini istiyorum” diyordu Michele koleksiyon daha sonrasında. Birbirinden farklı kainatları çarpıştırdı. Egzotik yeni bir sistem yarattı!
Ami Paris x Puma – Ami Paris, öbür markaların bilakis çabucak hemen nispeten daha küçük ölçekli. Fan kümesi emin adımlarla genişlerken tesir alanını süratlice büyütmesi gerektiğinin de farkında. Bu yüzden bir öteki spor giysi markası Puma ile güçlerini birleştirdi. Minimal ve temel modülleri inovatif kumaşlarla ve AMI atölyelerine has terzi dokunuşlarıyla bir ortaya getirdi.
Miu Miu x New Balance – Miuccia Prada, 1980’lerin kült New Balance 574 spor ayakkabısını, markanın mirasıyla bütünleştirerek Miu Miu İlkbahar/Yaz 2022 koleksiyonu için bir daha tasarladı. 30 yılı aşkın müddettir bir gardırop klasiği olan spor için özel tasarlanmış ve bir daha yorumlanmış bu ayakkabı Miu Miu’nun asi lüks stilinin tipik bir kesimi haline geldi.
Yazı: Aykun Taşdöner
Fotoğraflar: IMAXTREE.COM
ELLE Türkiye Nisan 2022 sayısından alınmıştır.