İstanbul Aile Hekimliği Derneği (İSTAHED) Bilim Komitesi Üyesi Uzm. Dr. Gülden Uzer Ekin, otizmin hayatın birinci senelerında ortaya çıkan ve ömür uzunluğu devam eden; irtibat ve etkileşim alanında gecikme, sapma ve kısıtlayıcı ilgi alanlarıyla kendini gösteren karmaşık nörogelişimsel bir bozukluk olarak tanımlandığını belirterek, şu biçimde devam etti:
“Otizm; bir kişinin etrafıyla etkileşiminde yetersizliğe sebep olur. Ekseriyetle kişinin öteki beşerlerle irtibat kurmasını zorlaştırır. sebebi hala net olarak bilinmemektedir. Genetik ve epigenetik faktörler üzerinde durulmaktadır. İnanışların tersine; aşıların otizimle münasebetine yönelik bilimsel bir ispat yoktur. Otizmin görülme sıklığı 40 ila 500 çocukta 1’dir.”
‘ERKEK ÇOCUKLARDA 3-4 KAT DAHA YAYGIN’
“Erkek çocuklarda kızlara bakılırsa üç ila dört kat daha yaygındır. Bir çocuğunda otizm olan bir ailenin öteki çocuğunda otizm görülme mümkünlüğü % 4-10 içindedır. Otizm teşhisi konması için bir çocuğun erken çocukluk devrinde kimi belirtileri göstermesi gerekir. kimi vakit, bu belirtiler çocuk okula başlayana kadar fark edilemeyebilir.”
OTİZM BELİRTİLERİ
“Otizmli çocuklar başka beşerlerle alaka kurmakta zorlanırlar. Göz temasından kaçınmak, fizikî temastan hoşlanmamak, öteki çocuklarla oynamayı yahut etkileşimde bulunmayı istememek üzere davranışlar stantlar. Otizmli çocukların konuşmayı öğrenmeleri ekseriyetle başka çocuklara bakılırsa hayli daha uzun sürer. Kimileri konuşmayı asla öğrenemez. El hareketleri, yüz sözleri ve farklı ses tonları üzere başka irtibat biçimlerini de çoğunlukla kullanmazlar. bir daha otizmli çocuklar muhakkak şeylere ağır ilgi gösterme eğilimindedir. Birebir davranışları çoğunlukla yinelarlar. İşitme sorunu yaşayan çocuklarda otizm gibisi bulgular olabilmektedir. Bu niçinle işitme testi de ayırıcı teşhiste kıymetlidir.”
BELİRTİLERİ FARKEDERSENİZ AİLE DOKTORUNUZA BAŞVURABİLİRSİNİZ
Anne ve babaların çocuklarında otizm belirtilerinden rastgele birini fark ettiklerinde aile doktorlarına başvurabileceklerini belirten Uzm. Dr. Gülden Uzer Ekin, “Ayrıyeten 18-36. aylar içerisinde aile tabipleri tarafınca periyodik sıhhat muayenesi kapsamında otizm açısından çocuklar kıymetlendirilmektedir. Aile doktoru; ‘İsmi söylendiğinde bakıyor mu? Göz teması kuruyor mu? Parmağınızla işaret ettiğiniz bir objeye bakıyor mu? yinelayıcı davranışları var mı? Konuşmasında gecikme var mı?’ üzere kısa bir kıymetlendirme yaparak kuşku duyulan durumlarda, çocukların çocuk psikiyatri doktoruna sevkini sağlamaktadır. Bu tarama programı ile otizmli çocuğun gereksinim duyduğu yardım ve dayanağı alabilmesi mümkün olan en kısa müddette sağlanabilir. Çocuklarını en düzgün ebeveynler tanırlar, onlarla en çok vakit geçiren onlardır. Çocuğunuzun gelişimi yetersizse, oynama, öğrenme, konuşma ve hareket etme biçiminde olağan dışı bir müşahedeniz var ise aile doktorunuzla bağlantıya geçiniz. Çünkü otizmin en tesirli tedavisi erken periyotta başlanan ağır, kesintisiz ve nitelikli eğitimdir.” dedi.
“Otizm; bir kişinin etrafıyla etkileşiminde yetersizliğe sebep olur. Ekseriyetle kişinin öteki beşerlerle irtibat kurmasını zorlaştırır. sebebi hala net olarak bilinmemektedir. Genetik ve epigenetik faktörler üzerinde durulmaktadır. İnanışların tersine; aşıların otizimle münasebetine yönelik bilimsel bir ispat yoktur. Otizmin görülme sıklığı 40 ila 500 çocukta 1’dir.”
‘ERKEK ÇOCUKLARDA 3-4 KAT DAHA YAYGIN’
“Erkek çocuklarda kızlara bakılırsa üç ila dört kat daha yaygındır. Bir çocuğunda otizm olan bir ailenin öteki çocuğunda otizm görülme mümkünlüğü % 4-10 içindedır. Otizm teşhisi konması için bir çocuğun erken çocukluk devrinde kimi belirtileri göstermesi gerekir. kimi vakit, bu belirtiler çocuk okula başlayana kadar fark edilemeyebilir.”
OTİZM BELİRTİLERİ
“Otizmli çocuklar başka beşerlerle alaka kurmakta zorlanırlar. Göz temasından kaçınmak, fizikî temastan hoşlanmamak, öteki çocuklarla oynamayı yahut etkileşimde bulunmayı istememek üzere davranışlar stantlar. Otizmli çocukların konuşmayı öğrenmeleri ekseriyetle başka çocuklara bakılırsa hayli daha uzun sürer. Kimileri konuşmayı asla öğrenemez. El hareketleri, yüz sözleri ve farklı ses tonları üzere başka irtibat biçimlerini de çoğunlukla kullanmazlar. bir daha otizmli çocuklar muhakkak şeylere ağır ilgi gösterme eğilimindedir. Birebir davranışları çoğunlukla yinelarlar. İşitme sorunu yaşayan çocuklarda otizm gibisi bulgular olabilmektedir. Bu niçinle işitme testi de ayırıcı teşhiste kıymetlidir.”
BELİRTİLERİ FARKEDERSENİZ AİLE DOKTORUNUZA BAŞVURABİLİRSİNİZ
Anne ve babaların çocuklarında otizm belirtilerinden rastgele birini fark ettiklerinde aile doktorlarına başvurabileceklerini belirten Uzm. Dr. Gülden Uzer Ekin, “Ayrıyeten 18-36. aylar içerisinde aile tabipleri tarafınca periyodik sıhhat muayenesi kapsamında otizm açısından çocuklar kıymetlendirilmektedir. Aile doktoru; ‘İsmi söylendiğinde bakıyor mu? Göz teması kuruyor mu? Parmağınızla işaret ettiğiniz bir objeye bakıyor mu? yinelayıcı davranışları var mı? Konuşmasında gecikme var mı?’ üzere kısa bir kıymetlendirme yaparak kuşku duyulan durumlarda, çocukların çocuk psikiyatri doktoruna sevkini sağlamaktadır. Bu tarama programı ile otizmli çocuğun gereksinim duyduğu yardım ve dayanağı alabilmesi mümkün olan en kısa müddette sağlanabilir. Çocuklarını en düzgün ebeveynler tanırlar, onlarla en çok vakit geçiren onlardır. Çocuğunuzun gelişimi yetersizse, oynama, öğrenme, konuşma ve hareket etme biçiminde olağan dışı bir müşahedeniz var ise aile doktorunuzla bağlantıya geçiniz. Çünkü otizmin en tesirli tedavisi erken periyotta başlanan ağır, kesintisiz ve nitelikli eğitimdir.” dedi.