Gaziantep Damızlık Koyun, Keçi Yetiştiricileri Birliği Lideri Osman Türkman, küçükbaş hayvancılık kesiminin yanlış kararlar yüzünden batırıldığını tez etti.
“Farkında mıyız? Küçükbaş hayvancılık dalını yanlış kararlar yüzünden batırıyoruz, bitiriyoruz” diyen Türkman, 2019 yılında Ulusal Tarım Şurasında her vatandaşa bir küçükbaş hayvan düşecek biçimde üretim yaparak küçükbaş hayvan sayının ülkedeki kişi sayısına ulaştırmak üzere dayanak açıklaması ve kararlarını alındığını hatırlarak, “Küçükbaş hayvan üreticileri üretimlerini, kapasitelerini arttırmaya ve 3 yılda TÜİK sayılarına bakılırsa 46 milyon olan sayıyı 58 milyon’a çıkardı ve arttırmaya devam edecekti ki son aylarda üst üste Tarım ve Orman Bakanlığı bürokratları tarafınca alınan yanlış kararlar, değil hayvan sayısını arttırmayı daldan çıkışları çok biçimde hızlandırdı ve çıkışlar ağır bir biçimde devam ediyor, devam edecek” dedi.
Türkman, yaptığı yazılı açıklamada, Tarım ve Orman Bakanlığının küçükbaş hayvancılık kesimine yönelik aldığı kararları, “Tarım ve Orman Bakanlığının Küçükbaş’a vermiş olduğu zararlar” başlığı ile hususlar halinde sıraladı.
2022 yılı Nisan ayında küçükbaş canlı hayvan ihracatını (ramazan ayı geliyor, daha sonrasında kurban bayramı var diyerek) kapatma sonucunın bölüme ziyan verdiğini hatırlatan Türkman, “Üretici elindeki hayvanını satamazken ‘Suriye’den 100 bin küçükbaş hayvanın ESK ve Tarım Kredi Kooperatifi aracılığıyla alınacak’ söylemi, duyumu kesimin moralini bozdu, üreticiyi üzdü, üreticinin başında gereksiz soru işaretlerine niye oldu” dedi.
Kurban bayramı daha sonrası Türkiye’de bölüm tıkanmışken, yurt ortasında konutlarda bulunan kurban etinden dolayı kesim sayılarının hayli azaldığını kaydeden Türkman, “Herkes küçükbaş canlı hayvan ihracatı açılacak umudu ile beklerken Tarım ve Orman Bakanlığı ‘Canlı hayvan ihracatına müsaade etmiyorum, karkas müsaadesi veriyorum’ diyerek körfez ülkelerine yapılan 60-70 yıllık ticarete darbe vururken, üreticinin umudunu kırıp, hayvan meblağlarının gerilemesine niye oldu” yorumunda bulundu.
Üreticinin elindeki hayvanın para etmediği periyotta dalda arzın epeyce, talebin düşük olduğunu hatırlatan Türkman, “bu biçimde bir devirde Et ve Süt Kurumu (ESK) 18 adet satış mağazasında etin fiyatını yüzde 25 indirdiğini açıklayınca, kesimciler ESK ile rekabet etmeleri gerektiğini söyleyerek üreticiden daha düşük fiyata hayvan almaya çalıştı, ötürüsıyla bu açıklama kesimcinin elini güçlendirirken üreticiyi kesim yapanın karşısında boynu bükük bıraktı” dedi.
Türkman, açıklamasında, “Küçükbaş hayvan üreticisinin hayvanının para etmemesi, yem maliyetlerinden dolayı hayvanına yem alamaması, evvelki senelerda 1 koyununu satıp 1 ton arpa alabilirken şimdilerde 1 ton arpa alabilmek için 5 koyununu satması gerektiğinden ve alınan yanlış kararlardan dolayı sürüyü nasıl satabilirim, sürüden nasıl kurtulabilirim diye düşünürken tahlil yollarından biri olarak da damızlık hayvan sürüsüne koç katmayarak senelerca gözü üzere baktığı damızlık hayvanlarını bölüme göndermeye başlamasıyla, erkek hayvan kesilecek yerde dişi hayvan kesilmesinin hızlanmasına, kesim ve hayvan fiyatların düşmesine niye olmak zorunda kaldı” sözlerine yer verdi.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın karkas et ihracatının karşılık bulmadığını, talep olmadığı için bir aylık bir müddetçten daha sonra bakanlığın ‘Küçükbaş canlı hayvan ihracatına’ müsaade verdiğini kaydeden Türkman, “Ancak ihracat yapacak olan firmalara; ESK’nın belirtmiş olduğu vilayetlerden hayvan alma zaruriliği getirilince ihracatçı firmalar tanımadıkları, bilmedikleri kentlere giderek hayvan almak zorunda kaldı. Bu mecburilik ihracatın yavaşlamasına sebep oldu. Hayvan ihracatını yaz boz tahtasına çevirdiğimiz için ihracat yapmış olduğumuz körfez ülkeleri farklı ülkelerden küçükbaş hayvan gereksinimlerini karşılamak üzere arayışlara girdiği için canlı hayvan ihracatı da kesimde beklenilen hareketliliği sağlayamadı” dedi.
Küçükbaş hayvanın para etmediği bir devirde ‘Tarım Kredi Kooperatiflerinin satış noktalarında et yüzde 35 ucuza satılsın’ buyruğunun bölümde moral bozukluğuna niye olduğunu belirten Türkman, “Küçükbaş hayvan üreticisi hayvanını kıymetinin fazlaca altında satmak için müşteri bulamazken, cebinde parası olmadığı için hayvanına kışlık yem alamazken son bir umut olarak TMO aracılığıyla ucuz fiyatlı arpa verileceği beklentisi içerisindeyken, TMO vereceği arpa dağıtımını geç deklare etti” diye konuştu.
Arpanın kilogram fiyatını KDV dahil 5,30 TL açıklamasını da yorumlayan Türkman, açıklamasını şu biçimde sürdürdü: “Küçükbaş hayvancılık işletmelerini Türkiye ortalamasındaki hayvan sayısına böldüğümüzde küçükbaş hayvancılık işletmelerine bir sefer de verilecek arpa ölçüsü 2 ile 3 ton içinde oluyor. Üreticinin arpayı alabilmek için bir gün köyden kalkıp müracaata geleceği, bir gün para yatırmaya, bir gün arpa almaya ve arpa almaya gelirken de bir nakliye aracı kiralayacağından, arpayı para yatırdıktan daha sonra ne vakit alacağı ve nasıl bir arpa alacağı dahi belirli değilken, tüm sarfiyatları ve geçen vakti göz önüne aldığınızda TMO aracılığıyla verilecek olan arpanın küçük üreticinin köyüne, ahırına varış maliyeti yaklaşık 6,00-6,50 TL içinde olacaktır. Üretici şu anda gidip piyasadan yerli arpa alacak olsa aylarca beklemeyip, uğraşmayıp arpasına alıp götürebilecek. Bilhassa TMO tarafınca verilecek arpa üreticiye bir umuttu ve maalesef o umut da sönmüş oldu. Üretici ‘Hayvanıma yemi, arpayı nasıl alacağım?’ diyerek kara kara düşünmekte. Bu mevzu bilhassa küçükbaş hayvancılık kesiminde hayal kırıklığına ve karamsarlığa niye oldu.”
Üreticinin hayvanı para etmezken, ziyanına hayvan satmak istemesine karşın müşteri bulamadığını söyleyen Türkman, “Türkiye’de son bir yılda her şeyin fiyatı yüzde 100 ila yüzde 300 içinde artmışken, ülkede fiyatı artmayan ve düşen iki eser var. Bunlar koyun ve keçi… Üretici geçen yıl 100 küçükbaş hayvanını satıp bir otomobil alabilirken, bu yıl tıpkı arabayı alabilmek için 300 küçükbaş hayvanını satması gerekiyor. Durum bu kadar vahimken, Tarım ve Orman Bakanlığı iki yıldan daha sonra koyun ve keçi takviyesini yaklaşlık yüzde 60’lık artışla 30-35 TL’den 50 TL’ye çıkardı. Bu enflasyon oranının altındaki ve Türkiye’de yaşanan fiyat artışlarının epeyce altında kalan destekleme artışı üretici de hayal kırıklığına yol açtı. Tarım ve Orman Bakanlığının küçükbaş hayvan üreticisine gereken kıymeti vermediği ve vermeyeceği yaklaşımı akıllara geliyor. O yüzden üretici bölümden bir an evvel nasıl çıkarımın yollarını aramaya sürat verdi” dedi.
“Farkında mıyız? Küçükbaş hayvancılık dalını yanlış kararlar yüzünden batırıyoruz, bitiriyoruz” diyen Türkman, 2019 yılında Ulusal Tarım Şurasında her vatandaşa bir küçükbaş hayvan düşecek biçimde üretim yaparak küçükbaş hayvan sayının ülkedeki kişi sayısına ulaştırmak üzere dayanak açıklaması ve kararlarını alındığını hatırlarak, “Küçükbaş hayvan üreticileri üretimlerini, kapasitelerini arttırmaya ve 3 yılda TÜİK sayılarına bakılırsa 46 milyon olan sayıyı 58 milyon’a çıkardı ve arttırmaya devam edecekti ki son aylarda üst üste Tarım ve Orman Bakanlığı bürokratları tarafınca alınan yanlış kararlar, değil hayvan sayısını arttırmayı daldan çıkışları çok biçimde hızlandırdı ve çıkışlar ağır bir biçimde devam ediyor, devam edecek” dedi.
Türkman, yaptığı yazılı açıklamada, Tarım ve Orman Bakanlığının küçükbaş hayvancılık kesimine yönelik aldığı kararları, “Tarım ve Orman Bakanlığının Küçükbaş’a vermiş olduğu zararlar” başlığı ile hususlar halinde sıraladı.
2022 yılı Nisan ayında küçükbaş canlı hayvan ihracatını (ramazan ayı geliyor, daha sonrasında kurban bayramı var diyerek) kapatma sonucunın bölüme ziyan verdiğini hatırlatan Türkman, “Üretici elindeki hayvanını satamazken ‘Suriye’den 100 bin küçükbaş hayvanın ESK ve Tarım Kredi Kooperatifi aracılığıyla alınacak’ söylemi, duyumu kesimin moralini bozdu, üreticiyi üzdü, üreticinin başında gereksiz soru işaretlerine niye oldu” dedi.
Kurban bayramı daha sonrası Türkiye’de bölüm tıkanmışken, yurt ortasında konutlarda bulunan kurban etinden dolayı kesim sayılarının hayli azaldığını kaydeden Türkman, “Herkes küçükbaş canlı hayvan ihracatı açılacak umudu ile beklerken Tarım ve Orman Bakanlığı ‘Canlı hayvan ihracatına müsaade etmiyorum, karkas müsaadesi veriyorum’ diyerek körfez ülkelerine yapılan 60-70 yıllık ticarete darbe vururken, üreticinin umudunu kırıp, hayvan meblağlarının gerilemesine niye oldu” yorumunda bulundu.
Üreticinin elindeki hayvanın para etmediği periyotta dalda arzın epeyce, talebin düşük olduğunu hatırlatan Türkman, “bu biçimde bir devirde Et ve Süt Kurumu (ESK) 18 adet satış mağazasında etin fiyatını yüzde 25 indirdiğini açıklayınca, kesimciler ESK ile rekabet etmeleri gerektiğini söyleyerek üreticiden daha düşük fiyata hayvan almaya çalıştı, ötürüsıyla bu açıklama kesimcinin elini güçlendirirken üreticiyi kesim yapanın karşısında boynu bükük bıraktı” dedi.
Türkman, açıklamasında, “Küçükbaş hayvan üreticisinin hayvanının para etmemesi, yem maliyetlerinden dolayı hayvanına yem alamaması, evvelki senelerda 1 koyununu satıp 1 ton arpa alabilirken şimdilerde 1 ton arpa alabilmek için 5 koyununu satması gerektiğinden ve alınan yanlış kararlardan dolayı sürüyü nasıl satabilirim, sürüden nasıl kurtulabilirim diye düşünürken tahlil yollarından biri olarak da damızlık hayvan sürüsüne koç katmayarak senelerca gözü üzere baktığı damızlık hayvanlarını bölüme göndermeye başlamasıyla, erkek hayvan kesilecek yerde dişi hayvan kesilmesinin hızlanmasına, kesim ve hayvan fiyatların düşmesine niye olmak zorunda kaldı” sözlerine yer verdi.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın karkas et ihracatının karşılık bulmadığını, talep olmadığı için bir aylık bir müddetçten daha sonra bakanlığın ‘Küçükbaş canlı hayvan ihracatına’ müsaade verdiğini kaydeden Türkman, “Ancak ihracat yapacak olan firmalara; ESK’nın belirtmiş olduğu vilayetlerden hayvan alma zaruriliği getirilince ihracatçı firmalar tanımadıkları, bilmedikleri kentlere giderek hayvan almak zorunda kaldı. Bu mecburilik ihracatın yavaşlamasına sebep oldu. Hayvan ihracatını yaz boz tahtasına çevirdiğimiz için ihracat yapmış olduğumuz körfez ülkeleri farklı ülkelerden küçükbaş hayvan gereksinimlerini karşılamak üzere arayışlara girdiği için canlı hayvan ihracatı da kesimde beklenilen hareketliliği sağlayamadı” dedi.
Küçükbaş hayvanın para etmediği bir devirde ‘Tarım Kredi Kooperatiflerinin satış noktalarında et yüzde 35 ucuza satılsın’ buyruğunun bölümde moral bozukluğuna niye olduğunu belirten Türkman, “Küçükbaş hayvan üreticisi hayvanını kıymetinin fazlaca altında satmak için müşteri bulamazken, cebinde parası olmadığı için hayvanına kışlık yem alamazken son bir umut olarak TMO aracılığıyla ucuz fiyatlı arpa verileceği beklentisi içerisindeyken, TMO vereceği arpa dağıtımını geç deklare etti” diye konuştu.
Arpanın kilogram fiyatını KDV dahil 5,30 TL açıklamasını da yorumlayan Türkman, açıklamasını şu biçimde sürdürdü: “Küçükbaş hayvancılık işletmelerini Türkiye ortalamasındaki hayvan sayısına böldüğümüzde küçükbaş hayvancılık işletmelerine bir sefer de verilecek arpa ölçüsü 2 ile 3 ton içinde oluyor. Üreticinin arpayı alabilmek için bir gün köyden kalkıp müracaata geleceği, bir gün para yatırmaya, bir gün arpa almaya ve arpa almaya gelirken de bir nakliye aracı kiralayacağından, arpayı para yatırdıktan daha sonra ne vakit alacağı ve nasıl bir arpa alacağı dahi belirli değilken, tüm sarfiyatları ve geçen vakti göz önüne aldığınızda TMO aracılığıyla verilecek olan arpanın küçük üreticinin köyüne, ahırına varış maliyeti yaklaşık 6,00-6,50 TL içinde olacaktır. Üretici şu anda gidip piyasadan yerli arpa alacak olsa aylarca beklemeyip, uğraşmayıp arpasına alıp götürebilecek. Bilhassa TMO tarafınca verilecek arpa üreticiye bir umuttu ve maalesef o umut da sönmüş oldu. Üretici ‘Hayvanıma yemi, arpayı nasıl alacağım?’ diyerek kara kara düşünmekte. Bu mevzu bilhassa küçükbaş hayvancılık kesiminde hayal kırıklığına ve karamsarlığa niye oldu.”
Üreticinin hayvanı para etmezken, ziyanına hayvan satmak istemesine karşın müşteri bulamadığını söyleyen Türkman, “Türkiye’de son bir yılda her şeyin fiyatı yüzde 100 ila yüzde 300 içinde artmışken, ülkede fiyatı artmayan ve düşen iki eser var. Bunlar koyun ve keçi… Üretici geçen yıl 100 küçükbaş hayvanını satıp bir otomobil alabilirken, bu yıl tıpkı arabayı alabilmek için 300 küçükbaş hayvanını satması gerekiyor. Durum bu kadar vahimken, Tarım ve Orman Bakanlığı iki yıldan daha sonra koyun ve keçi takviyesini yaklaşlık yüzde 60’lık artışla 30-35 TL’den 50 TL’ye çıkardı. Bu enflasyon oranının altındaki ve Türkiye’de yaşanan fiyat artışlarının epeyce altında kalan destekleme artışı üretici de hayal kırıklığına yol açtı. Tarım ve Orman Bakanlığının küçükbaş hayvan üreticisine gereken kıymeti vermediği ve vermeyeceği yaklaşımı akıllara geliyor. O yüzden üretici bölümden bir an evvel nasıl çıkarımın yollarını aramaya sürat verdi” dedi.