Paraanaliz.com için 14 Eylül 2021’de üç kısımdan oluşan bir yazı dizisi hazırlamıştım. “Yasak elmayı birinci kim ısırdı?” başlıklı bu dizide AK Parti’nin iktidara geldiği Aralık 2002’den bu yana vazife yapan TCMB liderlerinin döviz rezervi idaresi performanslarını incelemiştim. Bu tahlili de alışılmış brüt rezervler üzerinden değil, liderlerin nazaranv müddetleri boyunca TCMB’nin Türk lirasına karşı yaptığı döviz alım/satımlarını inceleyerek yapmıştım. Bu bence “swap daha sonrası net rezervlere” periyot tesirlerini hesaplamak açısından daha gerçek bir yaklaşım. bu biçimdece bugün art kapıdan “yarın hiç olmayacakmış gibi” satılmaya devam edilen rezervlerin hangi devirde biriktirilip hangi devirde harcandığını da görme talihimiz olmuştu.
Kimler Biriktirdi? Kimler Harcadı?
Yazının üçüncü ve son kısmında ise hangi periyotta hangi kanaldan ne kadar döviz alındığını yahut satıldığını toplulaştırılmış bir tabloda göstermiştim. AK Parti iktidarının TCMB’yi fethedip istediği kararları aldırması aslında epeyce uzun yıllar aldı. Bu niçinle bu süreçleri de tarihimizde bulunan fetih öncesi ve daha sonrası stratejileri ile isimlendirmiştim. Birleştirilmiş tabloyu aşağıda bakılırsabilirsiniz.
Tabloya bakınca, 2002-2011 içindeki iki lider, Süreyya Fedai ve Durmuş Yılmaz’ın biriktirdiklerini başka liderlerin harcadığı yahut katkı yapamadıkları görülüyordu. Doğal ki bu liderler içinde Murat Uysal ve Şahap Kavcıoğlu’nun periyotlarındaki performansları kendilerine mal etmek gerçek değil. Her ikisi de aslında Cumhurbaşkanı’nın ve devirlerindeki Hazine ve Maliye Bakanı’nın talimatlarının uygulayıcısı oldular. Murat Çetinkaya ise aslında rezerv idaresinde uygun bir başlangıç yapmasına rağmen bakılırsav devrinin son 4-5 ayında icat edilen kapı gerisi satışları niçiniyle döviz harcayan liderler listesine girdi. bakılırsavinin sona ermesinin de bu bahisteki uyuşmazlıklar niçiniyle olduğu yazıldı.
Son Lider Kavcıoğlu, yazının yazıldığı Eylül ayında çabucak hemen 6 aylık lider olduğu için onun periyodu için rastgele bir isimlendirme yapmamıştım.
Kapı Gerisinin Dönüşü
Yazının üstünden geçen 10 ayda rezerv idaresinde epey şey değişti. 2021 Aralık’tan bu yana rezervlerin kapı gerisinden satışı yeniden başladı. TCMB, 2020’de yaptığı üzere değişik kanallardan gelen rezervi piyasalarla rastgele bir irtibat yapmadan satıyor. sonuçlarını çabucak hemen tam görmediğimizden bu periyodu isimlendirmek için hâlâ erken olduğunu düşünüyorum.
Son 6 aydır eski liderlerin devrinde olmayan iki alım kanalı daha ortaya çıktı. Birincisi kur muhafazalı mevduat (KKM), oburu ise ihracatçıların dövizinin evvel %25’inin daha sonra %40’ının TCMB’ye zarurî devre tabi tutulması.
Üç Bilinmeyenli Denklem
TCMB, zarurî zaman ve KKM girişlerinden ne kadar döviz aldığını kamuoyu ile paylaşmıyor. bu biçimdece daha evvelki devirlerde daha kolay hesaplanabilen kapı ardı satışlarını üç bilinmeyenli bir denkleme dönüştürerek hesaplanmasını engellemeyi hedefliyor. halbuki kimi var iseyımlarla bu müdahaleler hâlâ hesaplanabiliyor. bir daha de bu iki kalemin ve ötürüsıyla kapı ardı satış fiyatlarının artık “tahmini” bilgiler olduğunu belirtmek gerekiyor.
10 ay evvelki tabloyu TCMB’nin son deklare ettiğı Haziran sonu bilgileri ile güncellediğimizde değişim aşağıdaki üzere oluyor.
Şahap Kavcıoğlu periyodunda kapı gerisi sistemle satıldığını varsayım ettiğim 55 milyar doların 50 milyara yakın kısmı 2022 ortasında satıldı.
Tek Atımlık Baruttan Avcı Kıssası Çıkar mı?
Tabloya bakınca onun devrinde TCMB’ye gelen dövizin neredeyse tamamının piyasaya satıldığını ve bu istikrarın sürdürülebilir olduğunu düşünebilirsiniz. Lakin birinci 6 ayda 30 milyar dolar rezerve katkı yapan KKM’nin yinelanması artık mümkün değil.
Bu hesaplamayı Kavcıoğlu’nun bakılırsav devri boyunca değil de, kapı ardı satışların başladığı 2022’nin birinci 6 ayı için yapınca da tablo aşağıdaki üzere oluyor.
KKM girişlerini bir kenara koyduğunuzda yılın birinci yarısında TCMB’nin brütte 68, nette 24 milyar dolara yakın rezerv satışı yaptığı görülüyor. 5 ayda verilen cari açık fiyatı ise 28,1 milyar dolar. Yılın geri kalan 7 ayında da iddialar 12 ila15 milyar dolar daha cari açık verileceği istikametinde.
Bugünlerde KKM vadelerinin dönüşlerinde yenileme oranları biroldukca bankada %50’lere düşmüş durumda. KKM artık TCMB’ye döviz sağlayan değil, tam bilakis bankaların piyasadan döviz talep etmesini gerektiren bir eser haline dönüştü.
Bu niçinle TCMB, yılın ikinci yarısında ihracatçılardan rezervlerine gelecek 50 milyar dolar civarında döviz ile hem cari açığı hem KKM dönüşlerini birebir vakitte ithalat talebinin bir kısmını karşılamak zorunda. Birinci yarıda sattığı 68 milyar doları göz önüne alınca, bu 50 milyar dolar yetersiz kalabilir mi? Biliyoruz ki artık TCMB kâfi ölçüde döviz satmazsa, istikrarı bozulmuş döviz piyasalarındaki talep, Türk lirasının süratle daha da bedel kaybetmesine yol açabilir.
Alarm Zilleri niye Erken Çaldı?
Aslında bu 50 milyar dolar giriş ile birlikte yavaşlayacak olan cari açık ve biraz düşen güç meblağları ile bu zamanı daim makinesi yıl sonuna hatta seçimlere kadar hâlâ sürdürülebilir görünüyordu. Pekala son vakit içinderda iktisat idaresi niye her gece bir düzenleme açıklıyor? niye şirketlerin hesaplarındaki 1 milyon dolardan az dövizlere bile göz diktiler?
Bunun sebebi önümüzdeki 1 yılda karşımıza çıkacak bir sıkıntımızın olması. TCMB bilgilerine göre Nisan sonunda özgün vadesine bakılmaksızın 1 yıl ortasında ödenecek kısa vadeli dış borcumuz 182 milyar dolar. Yılın son 8 ayında verilecek cari açığı da hesaba katınca döndürülmesi yahut bulunması gereken borç meblağı 200 milyara ulaşacak.
Normalde şirketlerin dış ticaret kaynaklı borçlarını yahut bankaların 1 yıla kadar vadede olan borçlarını döndürmesinde bir sorun olması beklenmez. Lakin bu kere önümüzdeki 1 yıl ortasında kamunun, bankaların ve şirketlerin uzun vadeli tahvillerinin geri ödemeleri karşımıza çıkacak.
15 Milyar Dolar Vade Gelirken CDS 870 Baz Puan
Zamanında 5 yahut 10 yıl vade ile borçlanılmış bu tahvillerin vadesi birinci sefer CDS primimizin bu kadar yüksek olduğu bir periyoda denk geliyor. CDS’lerin bu düzeylerde kalması durumunda yeni çıkılacak ihraçlara talep olup olmayacağı soru işareti. Talep bulunup kamu bu borçlanmaya razı olsa bile, rastgele bir banka yahut şirket bu tahvillere %10’dan fazla dolar faizi ödeyip uzun vadeli borçlanmak istemeyecektir. Önümüzdeki 1 yılda vadesi gelecek olan yaklaşık 15 milyar dolarlık bu tahviller yenilenmezse ülkenin döviz finansmanı üzerinde ek bir baskı yaratacak. Bu 15 milyar dolarlık tahviller, ödenecek 182 milyar dolar arasında büyük bir meblağ üzere görünmese de, döndürülmesi en güç ve en maliyetli olan kısmı olacak.
El Atın Kolu Çevirelim
Tahvillerin yenilenmemesi halinde dış kreditörlere yapılacak geri ödemeler de TCMB rezervleri üzerinde ek baskı yaratacak. Zira bankaların döviz likiditeleri de artık TCMB’ye emanet. Bugün prestijiyle bankacılık bölümünün yurt içi yerleşiklere ve yurt dışı kreditörlere döviz borçları toplamı yaklaşık 330 milyar dolar.
Buna karşılık bankalar TCMB’ye zarurî karşılık ve swap yoluyla emanet ettikleri 120 milyar dolar haricinde yurt dışı bankalarda artık yalnızca 21 milyar dolar tutuyorlar. Bankaların kimi taahhütleri ve likidite gereklilikleri niçiniyle bu 21 milyarı fazlaca azaltmaları da artık mümkün değil. Bundan 3 yıl evvel yabancı bankalara swap yoluyla verip karşılığında TL borçlandıkları 60 milyar doları swap piyasası öldürüldüğü için oldukçatan TCMB’ye transfer ettiler. TCMB de bu dövizleri döndüre döndüre tekraren sattı. halbuki bugün bu 60 milyar dolar, borç ödemeleri için uygun bir güvenlik kalkanı oluşturabilirdi.
TCMB bundan daha sonra Con Ahmet’in devranı daim makinesini daha süratli döndürmek zorunda. Sürtünme kaybından dolayı güzelce ağırlaşan bu makinenin kolunu artık TCMB tek başına çeviremiyor. Bu niçinle evvel KKM icat edilip yardıma gönüllüler çağrıldı. Bu yetmeyince ihracatçılar zarurî yardıma çağrılıp dövizlerinin %25’i istendi. Bu da yetmeyince %40’a çıkarıldı. Makinenin kolu düzgünce ağırlaştığı için artık şirketler yardıma gelmezlerse can suyu kredilerinin kesilmesiyle tehdit ediliyorlar.
Kim Yardıma Çağırılacak?
Bundan daha sonra yardıma çağırılması olası adaylar kimler olabilir? Birincisi natürel ki bir daha ihracatçılar. %40 olan zarurî dönem oranı yükseltilebilir. Lakin bu mecburilik, ithalat için gereken dövizin TCMB’ye devredilmesine yol açıyor. Bu da TCMB’nin kapı ardı satışlarını artırmaktan diğer bir işe yaramaz. İkincisi yurt içi yerleşik tasarruf sahipleri. Bu da yeni bir döviz girişi sağlamaz, yalnızca sistemin ortasında bankalardaki likiditenin TCMB’ye transferini sağlar. Bankaların geri ödemesinin bu kadar ağır olduğu devirde bunun da bir manası yok.
TCMB’nin ne yapıp ne edip daha fazlaca döviz satabilmesi gerekiyor. Aşağıdaki rezerv tablosuna baktığınızda farklı bir istikrar ortaya çıkıyor.
Bu tabloya nazaran brüt rezervler ortasında TCMB’nin döviz rezervi 52 milyar dolar. Lakin bundan satılması pek mümkün olmayan yabancı Merkez Bankaları ile yapılan swapları düştüğünüzde geriye yaklaşık 30 milyar dolar kalıyor. Bunun da 10 milyar doları ileride borç geri ödemesi yahut bütçe harcanması için muhtaçlığı olabilecek Hazine’ye ilişkin. ötürüsıyla önümüzdeki 1 yıl ortasındaki tahvil itfaları, kısa vadeli borç ödemeleri ve cari açık göz önüne alındığında kalan 20 milyar dolar pek kâfi görünmüyor.
Londra Uçağının Fazla Bagajı
İlave döviz yaratmanın bir yolu daha var. O da birçok bundan birkaç yıl evvel Türkiye’ye getirilmiş olan 41 milyar dolar karşılığındaki altın rezervinin bir kısmının da satışlarda kullanılması. Bunun için de altınların Londra yahut New York üzere finans merkezlerine transfer edilerek dövize çevrilmesi gerekiyor.
Hatırlarsanız Bakan Nureddin Nebati, 7-8 Şubat’taki Londra ziyareti daha sonrasında yatırımcıların Türkiye’ye büyük ilgisi olduğunu söylemişti. O günden bu yana yabancı yatırımcılar pay, tahvil ve swap varlıklarından 10 milyar dolar çıkış yaptılar. TCMB birinci 6 ayda bu yatırımcıların çıkışı niçiniyle de döviz rezervi kaybetti.
Bakan’ın bir daha sonraki Londra seferinde uçağına bir ölçü altın yüklemekte yarar olabilir. Bu hem korkutup kaçıracağı yabancı yatırımcıların çıkışını karşılamak tıpkı vakitte önümüzdeki 1 yılda karşımıza çıkacak uzun vadeli tahvillerin geri ödemeleri ve kısa vadeli borcun finansmanı için gerekebilir.
Perspektif
Kimler Biriktirdi? Kimler Harcadı?
Yazının üçüncü ve son kısmında ise hangi periyotta hangi kanaldan ne kadar döviz alındığını yahut satıldığını toplulaştırılmış bir tabloda göstermiştim. AK Parti iktidarının TCMB’yi fethedip istediği kararları aldırması aslında epeyce uzun yıllar aldı. Bu niçinle bu süreçleri de tarihimizde bulunan fetih öncesi ve daha sonrası stratejileri ile isimlendirmiştim. Birleştirilmiş tabloyu aşağıda bakılırsabilirsiniz.
Tabloya bakınca, 2002-2011 içindeki iki lider, Süreyya Fedai ve Durmuş Yılmaz’ın biriktirdiklerini başka liderlerin harcadığı yahut katkı yapamadıkları görülüyordu. Doğal ki bu liderler içinde Murat Uysal ve Şahap Kavcıoğlu’nun periyotlarındaki performansları kendilerine mal etmek gerçek değil. Her ikisi de aslında Cumhurbaşkanı’nın ve devirlerindeki Hazine ve Maliye Bakanı’nın talimatlarının uygulayıcısı oldular. Murat Çetinkaya ise aslında rezerv idaresinde uygun bir başlangıç yapmasına rağmen bakılırsav devrinin son 4-5 ayında icat edilen kapı gerisi satışları niçiniyle döviz harcayan liderler listesine girdi. bakılırsavinin sona ermesinin de bu bahisteki uyuşmazlıklar niçiniyle olduğu yazıldı.
Son Lider Kavcıoğlu, yazının yazıldığı Eylül ayında çabucak hemen 6 aylık lider olduğu için onun periyodu için rastgele bir isimlendirme yapmamıştım.
Kapı Gerisinin Dönüşü
Yazının üstünden geçen 10 ayda rezerv idaresinde epey şey değişti. 2021 Aralık’tan bu yana rezervlerin kapı gerisinden satışı yeniden başladı. TCMB, 2020’de yaptığı üzere değişik kanallardan gelen rezervi piyasalarla rastgele bir irtibat yapmadan satıyor. sonuçlarını çabucak hemen tam görmediğimizden bu periyodu isimlendirmek için hâlâ erken olduğunu düşünüyorum.
Son 6 aydır eski liderlerin devrinde olmayan iki alım kanalı daha ortaya çıktı. Birincisi kur muhafazalı mevduat (KKM), oburu ise ihracatçıların dövizinin evvel %25’inin daha sonra %40’ının TCMB’ye zarurî devre tabi tutulması.
Üç Bilinmeyenli Denklem
TCMB, zarurî zaman ve KKM girişlerinden ne kadar döviz aldığını kamuoyu ile paylaşmıyor. bu biçimdece daha evvelki devirlerde daha kolay hesaplanabilen kapı ardı satışlarını üç bilinmeyenli bir denkleme dönüştürerek hesaplanmasını engellemeyi hedefliyor. halbuki kimi var iseyımlarla bu müdahaleler hâlâ hesaplanabiliyor. bir daha de bu iki kalemin ve ötürüsıyla kapı ardı satış fiyatlarının artık “tahmini” bilgiler olduğunu belirtmek gerekiyor.
10 ay evvelki tabloyu TCMB’nin son deklare ettiğı Haziran sonu bilgileri ile güncellediğimizde değişim aşağıdaki üzere oluyor.
Şahap Kavcıoğlu periyodunda kapı gerisi sistemle satıldığını varsayım ettiğim 55 milyar doların 50 milyara yakın kısmı 2022 ortasında satıldı.
Tek Atımlık Baruttan Avcı Kıssası Çıkar mı?
Tabloya bakınca onun devrinde TCMB’ye gelen dövizin neredeyse tamamının piyasaya satıldığını ve bu istikrarın sürdürülebilir olduğunu düşünebilirsiniz. Lakin birinci 6 ayda 30 milyar dolar rezerve katkı yapan KKM’nin yinelanması artık mümkün değil.
Bu hesaplamayı Kavcıoğlu’nun bakılırsav devri boyunca değil de, kapı ardı satışların başladığı 2022’nin birinci 6 ayı için yapınca da tablo aşağıdaki üzere oluyor.
KKM girişlerini bir kenara koyduğunuzda yılın birinci yarısında TCMB’nin brütte 68, nette 24 milyar dolara yakın rezerv satışı yaptığı görülüyor. 5 ayda verilen cari açık fiyatı ise 28,1 milyar dolar. Yılın geri kalan 7 ayında da iddialar 12 ila15 milyar dolar daha cari açık verileceği istikametinde.
Bugünlerde KKM vadelerinin dönüşlerinde yenileme oranları biroldukca bankada %50’lere düşmüş durumda. KKM artık TCMB’ye döviz sağlayan değil, tam bilakis bankaların piyasadan döviz talep etmesini gerektiren bir eser haline dönüştü.
Bu niçinle TCMB, yılın ikinci yarısında ihracatçılardan rezervlerine gelecek 50 milyar dolar civarında döviz ile hem cari açığı hem KKM dönüşlerini birebir vakitte ithalat talebinin bir kısmını karşılamak zorunda. Birinci yarıda sattığı 68 milyar doları göz önüne alınca, bu 50 milyar dolar yetersiz kalabilir mi? Biliyoruz ki artık TCMB kâfi ölçüde döviz satmazsa, istikrarı bozulmuş döviz piyasalarındaki talep, Türk lirasının süratle daha da bedel kaybetmesine yol açabilir.
Alarm Zilleri niye Erken Çaldı?
Aslında bu 50 milyar dolar giriş ile birlikte yavaşlayacak olan cari açık ve biraz düşen güç meblağları ile bu zamanı daim makinesi yıl sonuna hatta seçimlere kadar hâlâ sürdürülebilir görünüyordu. Pekala son vakit içinderda iktisat idaresi niye her gece bir düzenleme açıklıyor? niye şirketlerin hesaplarındaki 1 milyon dolardan az dövizlere bile göz diktiler?
Bunun sebebi önümüzdeki 1 yılda karşımıza çıkacak bir sıkıntımızın olması. TCMB bilgilerine göre Nisan sonunda özgün vadesine bakılmaksızın 1 yıl ortasında ödenecek kısa vadeli dış borcumuz 182 milyar dolar. Yılın son 8 ayında verilecek cari açığı da hesaba katınca döndürülmesi yahut bulunması gereken borç meblağı 200 milyara ulaşacak.
Normalde şirketlerin dış ticaret kaynaklı borçlarını yahut bankaların 1 yıla kadar vadede olan borçlarını döndürmesinde bir sorun olması beklenmez. Lakin bu kere önümüzdeki 1 yıl ortasında kamunun, bankaların ve şirketlerin uzun vadeli tahvillerinin geri ödemeleri karşımıza çıkacak.
15 Milyar Dolar Vade Gelirken CDS 870 Baz Puan
Zamanında 5 yahut 10 yıl vade ile borçlanılmış bu tahvillerin vadesi birinci sefer CDS primimizin bu kadar yüksek olduğu bir periyoda denk geliyor. CDS’lerin bu düzeylerde kalması durumunda yeni çıkılacak ihraçlara talep olup olmayacağı soru işareti. Talep bulunup kamu bu borçlanmaya razı olsa bile, rastgele bir banka yahut şirket bu tahvillere %10’dan fazla dolar faizi ödeyip uzun vadeli borçlanmak istemeyecektir. Önümüzdeki 1 yılda vadesi gelecek olan yaklaşık 15 milyar dolarlık bu tahviller yenilenmezse ülkenin döviz finansmanı üzerinde ek bir baskı yaratacak. Bu 15 milyar dolarlık tahviller, ödenecek 182 milyar dolar arasında büyük bir meblağ üzere görünmese de, döndürülmesi en güç ve en maliyetli olan kısmı olacak.
El Atın Kolu Çevirelim
Tahvillerin yenilenmemesi halinde dış kreditörlere yapılacak geri ödemeler de TCMB rezervleri üzerinde ek baskı yaratacak. Zira bankaların döviz likiditeleri de artık TCMB’ye emanet. Bugün prestijiyle bankacılık bölümünün yurt içi yerleşiklere ve yurt dışı kreditörlere döviz borçları toplamı yaklaşık 330 milyar dolar.
Buna karşılık bankalar TCMB’ye zarurî karşılık ve swap yoluyla emanet ettikleri 120 milyar dolar haricinde yurt dışı bankalarda artık yalnızca 21 milyar dolar tutuyorlar. Bankaların kimi taahhütleri ve likidite gereklilikleri niçiniyle bu 21 milyarı fazlaca azaltmaları da artık mümkün değil. Bundan 3 yıl evvel yabancı bankalara swap yoluyla verip karşılığında TL borçlandıkları 60 milyar doları swap piyasası öldürüldüğü için oldukçatan TCMB’ye transfer ettiler. TCMB de bu dövizleri döndüre döndüre tekraren sattı. halbuki bugün bu 60 milyar dolar, borç ödemeleri için uygun bir güvenlik kalkanı oluşturabilirdi.
TCMB bundan daha sonra Con Ahmet’in devranı daim makinesini daha süratli döndürmek zorunda. Sürtünme kaybından dolayı güzelce ağırlaşan bu makinenin kolunu artık TCMB tek başına çeviremiyor. Bu niçinle evvel KKM icat edilip yardıma gönüllüler çağrıldı. Bu yetmeyince ihracatçılar zarurî yardıma çağrılıp dövizlerinin %25’i istendi. Bu da yetmeyince %40’a çıkarıldı. Makinenin kolu düzgünce ağırlaştığı için artık şirketler yardıma gelmezlerse can suyu kredilerinin kesilmesiyle tehdit ediliyorlar.
Kim Yardıma Çağırılacak?
Bundan daha sonra yardıma çağırılması olası adaylar kimler olabilir? Birincisi natürel ki bir daha ihracatçılar. %40 olan zarurî dönem oranı yükseltilebilir. Lakin bu mecburilik, ithalat için gereken dövizin TCMB’ye devredilmesine yol açıyor. Bu da TCMB’nin kapı ardı satışlarını artırmaktan diğer bir işe yaramaz. İkincisi yurt içi yerleşik tasarruf sahipleri. Bu da yeni bir döviz girişi sağlamaz, yalnızca sistemin ortasında bankalardaki likiditenin TCMB’ye transferini sağlar. Bankaların geri ödemesinin bu kadar ağır olduğu devirde bunun da bir manası yok.
TCMB’nin ne yapıp ne edip daha fazlaca döviz satabilmesi gerekiyor. Aşağıdaki rezerv tablosuna baktığınızda farklı bir istikrar ortaya çıkıyor.
Bu tabloya nazaran brüt rezervler ortasında TCMB’nin döviz rezervi 52 milyar dolar. Lakin bundan satılması pek mümkün olmayan yabancı Merkez Bankaları ile yapılan swapları düştüğünüzde geriye yaklaşık 30 milyar dolar kalıyor. Bunun da 10 milyar doları ileride borç geri ödemesi yahut bütçe harcanması için muhtaçlığı olabilecek Hazine’ye ilişkin. ötürüsıyla önümüzdeki 1 yıl ortasındaki tahvil itfaları, kısa vadeli borç ödemeleri ve cari açık göz önüne alındığında kalan 20 milyar dolar pek kâfi görünmüyor.
Londra Uçağının Fazla Bagajı
İlave döviz yaratmanın bir yolu daha var. O da birçok bundan birkaç yıl evvel Türkiye’ye getirilmiş olan 41 milyar dolar karşılığındaki altın rezervinin bir kısmının da satışlarda kullanılması. Bunun için de altınların Londra yahut New York üzere finans merkezlerine transfer edilerek dövize çevrilmesi gerekiyor.
Hatırlarsanız Bakan Nureddin Nebati, 7-8 Şubat’taki Londra ziyareti daha sonrasında yatırımcıların Türkiye’ye büyük ilgisi olduğunu söylemişti. O günden bu yana yabancı yatırımcılar pay, tahvil ve swap varlıklarından 10 milyar dolar çıkış yaptılar. TCMB birinci 6 ayda bu yatırımcıların çıkışı niçiniyle de döviz rezervi kaybetti.
Bakan’ın bir daha sonraki Londra seferinde uçağına bir ölçü altın yüklemekte yarar olabilir. Bu hem korkutup kaçıracağı yabancı yatırımcıların çıkışını karşılamak tıpkı vakitte önümüzdeki 1 yılda karşımıza çıkacak uzun vadeli tahvillerin geri ödemeleri ve kısa vadeli borcun finansmanı için gerekebilir.
Perspektif