İrritabl Bağırsak Sendromu

Yasmin

New member
İBS, başka ismiyle ‘Huzursuz Bağırsak Sendromu‘, karın ağrısı, şişkinlik ve bağırsak alışkanlığı değişiklikleri ile seyreden bir hastalıktır. Toplumlarda yaklaşık %10 oranında görülür. Bayanlarda daha sıktır. Yaklaşık bir buçuk metre uzunluğundaki kalın bağırsağın esas fonksiyonu ince bağırsaktan gelen sindirilmiş unsurlardan su ve tuzları emmektir. Yaklaşık iki litre sıvı husus her gün ince bağırsaktan kalın bağırsağa girer. Dışkı çabucak sonrasında kalın bağırsağın ortasından bir ekip süreçlerden geçerek, tuvalete gitme muhtaçlığı ortaya çıkıncaya kadar depo edileceği kalın bağırsağın son kısmı olan rektuma gerçek ilerler. Kalın bağırsak hareketi (bağırsak kaslarının büzülmesi ve arasındakilerin hareketi), kalın bağırsak kasındaki elektriksel aktiviteyle sonlar ve hormonlar tarafınca denetim edilir. Kalın bağırsağın kasılma hareketleri, arasındakileri yavaşça geriye ve ileriye, lakin temel olarak rektuma yanlışsız iter.

İBS’nin rastgele bir önemli organik hastalığa sebep olduğuna ait bir bulgu bulunmadığı üzere, İBS ile Crohn hastalığı ya da Ülseratif kolit üzere iltihabi bağırsak hastalıkları içinde da bir bağ yoktur. İBS, kansere de niye olmaz. Kimi İBS’li bireyler kabızlıkla (zor ya da seyrek bağırsak hareketleri), kimileri ishalle (çoğunlukla acil bir gereksinimle ortaya çıkan sık ve yumuşak dışkı) ve kimileri da her iki durumla karşılaşır. kimi vakit İBS’li kişi dışkılama için kramplı bir gereksinim hissedebilir fakat bağırsak hareketi gerçekleşmez. yıllar boyunca İBS kolit, muköz kolit, spastik kolon, spastik bağırsak ve işlevsel bağırsak rahatsızlığı üzere çeşitli isimlerle isimlendirildi. Bu tabirlerin birden fazla yanlış kullanıldı. Örneğin kolit kalın bağırsağın iltihabı (yangı) manasına gelir. halbuki İBS iltihaba sebep olmaz.

Organik bir sebebe rastlanamadığından dolayı İBS’nin sıklıkla duygusal çatışma ya da gerilimden kaynaklandığı düşünülür. İBS’li bireylerin kalın bağırsaklarının olağandan epeyce daha hassas ve tepkisel olduğu ve bu niçinle birçok insanı rahatsız etmeyecek sıradan uyarıcılara bile kuvvetli karşılıklar verdiği düşünülmektedir. Yemek yemek yahut kalın bağırsaktaki gaz yahut başka unsurlardan kaynaklanan şişkinlik üzere kolay olaylar İBS’li bireylerde çok reaksiyona niye olabiliyor. kimi vakit kasılmalar dışkının geçiş vaktini uzatıyor ve bu da kabızlığa niye oluyor. Çikolata, süt eserleri ya da fazla ölçüde alkol sıklıkla bu durumun sorumlusu olarak görülebilir. Kafein biroldukca beşerde dışkının yumuşamasına sebep olurken, İBS’li bireyleri etkilemesi epeyce daha muhtemeldir. Bir öteki değerli nokta İBS’nin cinsiyet ve hormonlarla ilgili olması. Üreme hormonlarının İBS belirtilerini artırdığı ve bu niçinle İBS’li bayanların adet devirlerinde daha fazla belirtiyle karşılaştıkları ileri sürülmektedir.

Normal bağırsak hareketi bir günde üç sefere kadar olabileceği üzere, bir haftada üç defa üzere seyrek aralıklarla da olabilir. Her iki durum da olağan kabul edilir, fakat dışkılamada kan ya da karında kramp halinde ağrı yoktur. İBS’li şahıslar ekseriyetle kabızlık ya da ishale eşlik eden kramp biçiminde karın ağrıları tanımlarlar. kimi vakit İBS’li hastaların dışkılarında bol mukus (sümüksü yapı) bulunur. Kanama, ateş, kilo kaybı ve devamlı önemli ağrılar İBS dışı niçinlerin araştırılmasını gerektirir.

İBS ekseriyetle daha önemli organik hastalık olasılıkları dışlandıktan daha sonra teşhis edilir. Hekiminiz belirtilerin dikkatli bir tanımlamasını içeren tam bir tıbbi hikaye alır. Fizikî muayene ve laboratuar testleri uygulanır. Kan ve dışkı örneği test edilir. Hekiminiz ayrıyeten organik bir hastalık olup olmadığından emin olmak için röntgen ya da kolonoskopi üzere teşhis biçimleri uygulayabilir.

Bu hastalıkta bağırsakta tepki başlatan çevresel, toplumsal ve ruhsal etkenler hatırlanmalıdır [yiyecekler (her türlüsü ağrıyı başlatabilir), kahve ve kafein içeren unsurlar, enfeksiyonlar, kimi ilaçlar, hormonlar (adetlerle ilgisi), mevsim değişiklikleri, her türlü gerilim halleri, ruhsal problemler]. İBS’li biroldukça insan belirtilerinin yemek yemelerinin akabinde ya da gerilim altında olduklarında ortaya çıktığını belirtir. Yemek yemek kalın bağırsakta kasılmalara niye olur. Olağanda bu reaksiyon, yemekten daha sonra 30 ile 60 dakika içerisinde bir bağırsak hareketi olması için uyarıcı rol oynar. İBS’li şahıslarda bu ihtar epey kısa vakitte ortaya çıkabilir ve ağrı, kramp ya da ishal buna eşlik edebilir. Reaksiyonun kuvveti ekseriyetle yemeğin içerdiği kalori ve bilhassa de yağ ile ilgilidir. Her biçimdeki yağ (hayvansal ya da bitkisel) kalın bağırsak kasılmaları için kuvvetli bir uyarıcıdır. Birfazlaca yemek, bilhassa her çeşit et, kümes hayvanlarının derisi, tam yağlı süt, krem peynir, tereyağı, bitkisel yağ, margarin, hamur işlerine katılan yağ, avokado, fıstık, çerez, çırpılmış krema üzere besinler yüksek oranda yağ içerir. Gerilim de uyarıcı tesire sahiptir. Zihinsel sıhhat terapileri (biofeedback) ve gerilim azaltma (rahatlama eğitimleri, meditasyon, yoga) İBS’nin belirtilerini gidermeye yardımcı olabiliyor.

Diyetinizi değiştirmedilk evvel hangi yiyeceklerin rahatsızlığa sebep olduğunu belirleyen bir kayıt tutmanız ve bulgularınızı hekiminizle paylaşmanız olumlu olacaktır. Süt eserleri belirtilerinizi artırıyorsa, bu yiyeceklerden daha az tüketmeyi deneyebilirsiniz. Yoğurt daha yeterli tolere edilebilir, zira laktaz sağlayan organizmalar içerir. Laktaz, süt mamüllerinde bulunan bir şeker olan laktozun sindirimi için gerekli bir enzimdir. Biroldukça durumda lifli perhiz yemekleri İBS belirtilerini azaltır. Tam tahıl ekmekler ve tahıllar, fasulye, meyve ve sebzeler düzgün lif kaynaklarıdır. Yüksek lifli diyetler kalın bağırsağı yavaşça şiş fiyat ve bu da kasılmaların gelişmesini engellemeye yardımcı olur. Hekimleriniz çoklukla yalnızca yeteri kadar lif tüketmenizi önerir ve bu biçimdelikle yumuşak, kolay atılan ve ağrısız bağırsak hareketleri ile karşılaşacağınızı belirtirler. Yüksek lifli diyetler gaza ve şişkinliğe yol açsa da birkaç hafta ortasında bedeninizin diyete ahenk sağlamasıyla bir arada belirtiler de ortadan kalkacaktır. Fazla yemek yemek hastalarda kramplara ve ishale yol açabilir. Şayet sık ve küçük öğünler alır ya da küçük porsiyonları tercih ederseniz belirtiler hafifçeleyebilir. Bilhassa yemekleriniz makarna, pirinç, tam tahıl ekmek ve tahıllar, meyve ve sebzeler üzere az yağ ve yüksek oranda karbonhidrat içeriyorsa yardımı olabilir. İBS’yi tedavi etmenin muhakkak bir yolu olmamakla bir arada hür satılan lif katkıları, kabızlık durumunda müshil ya da bir daha özgür satılan anti-diyare ilaçlar kullanılabilir. Ayrıyeten belirtilerinizi gidermeye ve İBS’nin hayat biçiminiz üstündeki tesirlerini azaltmaya yardımcı olabilecek farklı tedavi programları da önerebilir. Şişkinlik ve gaz hükümran şikâyetlerde ‘’Düşük FODMAP diyeti’’ bu bahiste pek yardımcı ayrıntılar içermektedir. Öğünler vaktinde ve sistemli olmalı. Yeşil salatalar ana yemekten daha sonra alınmalı, evvel değil. Besinler düzgün çiğnenmeli, yavaş yenmeli. Bilhassa boş mide durumunda çok soğuk-buzlu besinler alınmamalı. Sakız çiğnenmemeli. Yemeklerle birlikte çok su içilmemeli. Nanenin ağrı kesici ve bağırsak kası gevşetici özelliği var, lakin reflüyü kötüleştirebileceği hatırlanmalıdır.

Bilhassa kabızlık hallerinde sabah aç karna ılık su içilmeli yahut kahvaltı daha sonrası gereksinim olmasa bile tuvalete gidilmeli, muhakkak bir süre oturulmalıdır. Tuvalette kalma müddeti uzun olmamalıdır. bir daha kabızlıkta öğünlerde yapraklı-lifli besinler alınmalı. Gereğince lifli yiyecek yiyen İBS’li hastaların dışkılaması daha rahat ve ağrısız olur. Suda çözünür fiber (lif) içeren besinlere kıymet verilmeli. Bunlar içinde buğday kepeği, yapraklı sebzeler, baklagiller, tahıllar, pirinç, makarna, erişte, yulaf ezmesi, soya fasülyesi, patates, havuç, tatlı patates, şalgam, pancar, kabak, balkabağı, mantar, kestane, avokado, muz, sayılabilir. Gün ortasında bol bol su içilmeli (günde 8-10 su bardağı). Erik, incir, kayısı üzere meyvelerin kurutulmuş ve tazelerinin tüketimi arttırılmalı. Meyve suyu yerine meyvelerin kendisi tüketilmeli. Kabuklu yenebilen zerzevat ve meyveler kabukları ile (soyulmadan) yenmeli. Gün ortasında dışkılama hissi geldiğinde geçiştirilmemeli. Kabızlıkta, ishal yapan ilaçlar (laksatifler) mümkün olduğunca az tüketilmeli, epeyce çok sıkışıklık hallerinde kısa periyodik kullanımlar uygulanmalı. Kabızlıkta günde 3 kere 10’ar squat hareketi (çömelip kalkma eylemi) yapılması önerilir.