- Yılın ikinci yarısının birinci günleri yaşanırken, piyasaların gündemindeki en değerli mevzu olarak global iktisadın resesyona girip girmeyeceği tartışması öne çıkıyor. Bu tartışmayı yaratan en kıymetli faktör de Rusya-Ukrayna savaşı daha sonrası bir daha tırmanışa geçen emtia fiyatları eşliğinde yükselişini sürdüren enflasyona karşı merkez bankalarının para siyaseti duruşlarını her geçen gün daha da sıkılaştırmak zorunda kalması oluyor.
- Son periyotta büyümede yavaşlama beklentileriyle emtia fiyatları düşüşe geçtiyse de, devam eden Rusya-Ukrayna savaşı bilhassa güç ve besin emtiaları üstündeki yukarı taraflı riskleri canlı tutuyor. Bu gelişmeler ışığında, 2022 yılına ait büyüme iddialarındaki aşağı taraflı revizyonlar %1,5-2,0 puana ulaşırken, 2023 yılında resesyon/stagflasyon ihtimalinin arttığını belirten kurumlara her geçen gün yenileri ekleniyor. Buna nazaran, ortasında bulunulan süreç bir ölçüde 1970’lerde yaşanan stagflasyonist periyoda benzetilirken, piyasalar yüksek volatiliteyle birlikte bedel kayıplarına maruz kalmaya devam ediyor.
- ABD’de pay senedi piyasalarında yılın ikinci çeyreğindeki kayıp S&P 500 endeksinde %16’ya, Nasdaq 100 endeksinde ise %22’ye ulaştı. Sene başındaki tepe düzeye nazaran kayıpların 6 Temmuz itibariyle %20’yi aşmasıyla, S&P 500 endeksi de resmi olarak ayı piyasasına girmiş oldu. Resesyon/stagflasyon tasaları borsalardaki kayıpların ne kadar daha ve ne ölçüde devam edebileceği tartışmalarını da birlikteinde getiriyor.
- S&P 500 endeksinin 1970 daha sonrasında ayı piyasasına girdiği periyotlar incelendiğinde, düşüş trendlerinin yaklaşık 8 ay sürdüğü ve ortalama kaybın da kabaca %30 oluğu görülüyor. Resesyon periyotlarındaki ayı piyasalarının müddeti ortalama 278 gün ve ortalama kayıp oranı %33 olurken, resesyon devirleri haricindeki ayı piyasalarının ortalama 161 gün sürdüğü ve bu süreçte ortalama düşüşün -%23 olduğu görülüyor.
- Kısa vadede bilhassa emtia fiyatlarında bir müddetdir devam eden düşüşlerin de sayesinde ABD endekslerinde bir düzeltmeyi (yükselişi) mümkün görüyoruz. tıpkı vakitte, güç fiyatlarının bir daha yükselişe geçmesi ve resesyon beklentilerinin daha da güçlenmesi halinde, endekslerde fazlaca daha düşük düzeyler görülebilir. Her devri kendi şartları ortasında kıymetlendirmek gerektiğini düşünmekle birlikte, geçmiş ayı piyasalarına ait tarihi bilgiler ABD borsalarında düşüş için oldukça alan (%10-15) olduğuna işaret ediyor.
- Enflasyondaki yükseliş trendinin devam ettiği, gerçek faizlerin derin negatif bölgede olduğu ( “-%62”) ve cari açığın da kuvvetli turizm gelirlerine karşın, dramatik halde artan güç ithalat maliyetleriyle bozulmaya devam edeceği bir ortamda, kur üstündeki yükseliş baskısının KKM sisteminin dayanağı ve örtük rezerv satışlarına karşın devam etmesini bekliyoruz.
- aynı vakitte, TCMB’nin mevcut duruşuna sadık kalarak siyaset faizini sabit tutmaya devam etmesi ve kredi talebini ve arzını kısmaya dönük ek makro ihtiyati adımlar atmaya devam etmesi olası görünüyor. Bu adımların kredi büyümesini sınırlama ve kurdaki yükselişi baskılama konusunda değerli bir etkisinin olmasını beklemiyoruz. Ek olarak, global merkez bankalarının agresif faiz artışı eğilimi de, hem risk iştahındaki bozulma niçiniyle, birebir vakitte KKM sisteminin cazibesini azaltarak (DTH faizlerindeki ve Eurobond faizlerindeki artışa bağlı olarak) TL üstündeki kıymet kaybı baskısını güçlendirebilir.
- Buna nazaran, halihazırda gündemden kalkmış üzere görünse de, enflasyona endeksli borçlanma aracının bir daha gündeme gelmesini de mümkünlük dahilinde (baz senaryomuz arasında) görüyoruz. bu biçimde bir eserin piyasaya sürülmesi kurdaki yükselişi baskılasa da, piyasa faizlerinde (mevduat ve kredi faizleri) ek yükselişlere yol açabilir. Buna göre, bilhassa ticari kredi faizlerinde süregelen artış eğiliminin devam edebileceğini söyleyebiliriz. Bu durum, yılın bilhassa son çeyreğinde iç talebi baskılayarak, ihracattaki yavaşlamayla birlikte GSYH büyümesinde değerli bir yavaşlamaya niye olabilir.
- Bu senaryo altında, $/TL kurunu sene sonunda 18,50-19,00 civarında var iseyıyoruz. Buna bakılırsa, TÜFE enflasyonunu yıl ortasında %85-90 düzeylerine ulaştıktan daha sonra, yılı (küresel besin ve güç meblağlarının seyrine nazaran) %71,5 civarında tamamlayabilir. tıpkı vakitte, kredi faizlerindeki artış yılın bilhassa son çeyreğinde iç talebi baskılayarak, ihracattaki yavaşlamayla birlikte GSYH büyümesinde kıymetli bir yavaşlamaya niye olabilir.
- Kur-enflasyon-ücret spiralinin oluşması ve cari açık kaynaklı baskılar niçiniyle $/TL kurunun daha yüksek düzeylere ulaştığı (sene sonunda 20,25) senaryoda, enflasyonda daha yüksek bir patikanın görülmesi (sene sonu: %82) mümkün görünüyor. Bu durumda, fiyatlardaki artış beklentisinin talebi daima öne çekmesi, GSYH büyümesinin en azından kısa vadede daha yüksek bir düzeyde gerçekleşmesini sağlayabilir. Lakin bu senaryoda, GSYH büyümesinde ileride oluşabilecek «ani duruş» riskinin de (oldukça) daha kuvvetli olduğunu belirtmemiz gerekiyor.
Küresel iktisat burun üstü resesyona dalarken, gözler FED toplantısında
YK Yatırım Strateji Notu: Faiz Artırımlarının Sonu Yaklaşıyor