Dogumdan sonra, annenin beslenme ihtiyac laktasyona (emzirme )bagl olarak degisiklik gosterir. Anneye beslenme ile ilgili dansmanlk yaplmadan once onun beslenme durumunun degerlendirilmesi onem tasr. Laktasyonda beslenme durumunun tayini icin oncelikle annenin kilosu, hemoglobin ve hematokrit duzeyleri ve diyet hikayesi degerlendirmelidir.
Daha once de tartsldg gibi normal kiloda bir kadnn gebelik srasnda 11,5-16 kg agrlk kazanmas gerekir. Dogumdan hemen sonra bu agrlgn yaklask 4,5-5 kg fetus ve eklerinin dogmas ile kaybedilir. Dogumdan sonra ilk birkac hafta icinde, uterusun normal olculerine donmesi, doku arasndaki svnn cekilmesi ve anne kan volumunun normale donmesi ile hzl kilo kayb meydana gelir.
Bu donemden sonra annenin kilosu daha stabil hale gecer. Emzirme, annenin kilo kaybn etkiler. En az 6 ay sure ile emziren annelerin kilo kayb emzirmeyenlere gore daha fazladr. Bunun yannda postpartum donemdeki kilo kaybetme hz cesitli faktorlerden etkilenir. Baz kadnlar gebelik oncesi kilolarna dogumdan sonra birkac hafta icinde, bazlar ise 6 ay sonra donerler. Dogumdan once fazla kilo alanlar, dogumdan sonra genellikle daha fazla kilo kaybederler. Fazla kilo kaybetmeye neden olan diger faktorler; annenin ise baslamas, cocuk saysnn fazla olmas ve sigara icmedir.
Hemoglobin ve eritrosit degerleri 2-6 hafta icinde normale doner. Hematokrit duzeyi, dogumdan sonra ekstraselluler svnn atlmasyla ortaya ckan hemakonsantrasyondan dolay bir miktar yukselir. Hematokrit duzeyi postpartum donemde, anemiyi tesbit etmek amac ile kontrol edilmelidir. Annenin demirden zengin beslenmesi icin desteklenmesi gerekir. Gebeligin de aldg demir ve vitamin preparatlarma dogumdan sonra iki-uc ay daha devam edilmelidir.
Annenin beslenme alskanlklarna ve diyetine iliskin ozel bilgi alnmaldr. Anne hangi besinleri tercih ediyor? Meyva ve sebze tercihi nasl? Diyeti dengeli ve yeterli mi? Sv alma durumu nasl? Asr yorgunlugu var m? Sut miktar yeterli mi? Bu sorularn cevaplar alndktan sonra, oncelikle annenin dogru beslenme alskanlklar vurgulanmal, daha sonra eksik yonleri tamamlanmaldr. Annenin beslenme ile ilgili problemi varsa diyetisyen ile isbirligi yaplmaldr.
Laktasyonda Besin Ihtiyac
Laktasyonda besin ihtiyac artar. Postpartum donemde sutun yeterli miktarda salglanmas icin annenin kalorisi yuksek bir diyetle beslenmesi ve bol sv almas gerekir. Gunluk 850 mi sutun salglanmas icin 600-700 kaloriye ihtiyac vardr.
Bu nedenle kalori, emziren bir kadnn diye-tindeki en onemli faktorlerden biridir. Laktasyonda kalorinin yetersiz alnmas, sut miktarnn azalmasna neden olur. Emziren annenin kalori ihtiyac gebelikteki ihtiyactan 200 kalori daha fazladr. Diger bir deyisle laktasyondaki kalori miktar gebelik oncesi kaloriden 500 kalori daha fazladr. Boylec emziren anneler icin gunluk ihtiyac 2500-2700 kaloridir.
Emziren anneler, sut miktarlarnn yeterli olmas icin gunluk 2500-3000 mi sv almaldr. Bunun icin annenin gunluk 8-10 bardak sv almas icin desteklenmesi gerekir. Bunun 4-6 bardag su seklinde, geri kalan miktar ise meyva sular, sut ve corba seklindeki iceceklerden karslanabilir. Scak havalarda hem annenin hem de bebegin sv ihtiyac artacagndan annenin daha fazla sv almas onerilir. Dogum sonu cok gorulen konstipasyon sorunu da annenin bol sv almas ile onlenebilir. Konstipasyonu onlemede yardmc diger yontemler, lifli diyet ve fiziksel egzersizdir.
Protein, emziren anne icin yeterli miktarda alnmas gereken onemli bir besin maddesidir, ilk 6 ayda gunluk ortalama 65 gr protein alnmas onerilmektedir. Gebelikte oldugu gibi protein olmayan kalorinin yeterli alnmas, proteinlerin enerji kaynag olarak kullanlmasn onleyecektir. Kalsiyum, sut uretimi icin onemli bir besindir. Laktasyonda kalsiyum ihtiyac gebelik donemi ile ayn duzeydedir (1200 mg/gun). Eger besin kaynaklarndan kalsiyum yeterli alnamyorsa ek kalsiyum preparatlar onerilmelidir.Demir, sutte bulunan temel bir bilesik degildir. Laktasyonda annenin demire olan ihtiyac artmaz. Bununla birlikte dogumdan sonra 2-3 ay daha demir preparatlarna devam edilmesi, gebelikte bosalan anne depolarnn dolmasn saglar.
Laktasyondaki annenin riboflavin, niasin, A, C ve E vitaminlerini hucrelerin fonksiyonel ve yapsal gelismeleri icin yeterli miktarlarda almas gerekir.
Laktasyon srasnda diyetin saglkl olmas, gebelikteki kadar onemlidir. Emziren kadn, uygun besin secimi yapmasna yardm edecek dansmanlk hizmeti almaldr. Emziren annenin artan vitamin ihtiyacnn karslanmas icin vitamin preparatlar almas tavsiye edilir.
Postpartal Periyodda Saglkl
Beslenmenin Surdurulmesi Icin Gunluk Yiyecek
Listesi
Sut, yogurt, peynir grubundan 3-5 porsiyon*
Et ya da protein grubundan 2-3 porsiyon
Sebze grubundan 3-5 porsiyon
Hububat grubundan 4 porsiyon
Meyva grubundan 2-4 porsiyon
Ekmek, kek grubundan 6-11 porsiyon
Yag ve seker grubundan idareli olarak 1 porsiyon
* Bir porsiyon karst miktarlar
1 su bardag sut ya da yogurt
2 kibrit kutusu peynir
2 yumurta
1 tabak et ya da kurubaklagil yemegi
2 tabak etii sebze yemegi
1 dilim ekmek
1/2 tabak pilav ya da makarna
1 portakal ya da elma
2 domates
1 yemek kasg yag
Daha once de tartsldg gibi normal kiloda bir kadnn gebelik srasnda 11,5-16 kg agrlk kazanmas gerekir. Dogumdan hemen sonra bu agrlgn yaklask 4,5-5 kg fetus ve eklerinin dogmas ile kaybedilir. Dogumdan sonra ilk birkac hafta icinde, uterusun normal olculerine donmesi, doku arasndaki svnn cekilmesi ve anne kan volumunun normale donmesi ile hzl kilo kayb meydana gelir.
Bu donemden sonra annenin kilosu daha stabil hale gecer. Emzirme, annenin kilo kaybn etkiler. En az 6 ay sure ile emziren annelerin kilo kayb emzirmeyenlere gore daha fazladr. Bunun yannda postpartum donemdeki kilo kaybetme hz cesitli faktorlerden etkilenir. Baz kadnlar gebelik oncesi kilolarna dogumdan sonra birkac hafta icinde, bazlar ise 6 ay sonra donerler. Dogumdan once fazla kilo alanlar, dogumdan sonra genellikle daha fazla kilo kaybederler. Fazla kilo kaybetmeye neden olan diger faktorler; annenin ise baslamas, cocuk saysnn fazla olmas ve sigara icmedir.
Hemoglobin ve eritrosit degerleri 2-6 hafta icinde normale doner. Hematokrit duzeyi, dogumdan sonra ekstraselluler svnn atlmasyla ortaya ckan hemakonsantrasyondan dolay bir miktar yukselir. Hematokrit duzeyi postpartum donemde, anemiyi tesbit etmek amac ile kontrol edilmelidir. Annenin demirden zengin beslenmesi icin desteklenmesi gerekir. Gebeligin de aldg demir ve vitamin preparatlarma dogumdan sonra iki-uc ay daha devam edilmelidir.
Annenin beslenme alskanlklarna ve diyetine iliskin ozel bilgi alnmaldr. Anne hangi besinleri tercih ediyor? Meyva ve sebze tercihi nasl? Diyeti dengeli ve yeterli mi? Sv alma durumu nasl? Asr yorgunlugu var m? Sut miktar yeterli mi? Bu sorularn cevaplar alndktan sonra, oncelikle annenin dogru beslenme alskanlklar vurgulanmal, daha sonra eksik yonleri tamamlanmaldr. Annenin beslenme ile ilgili problemi varsa diyetisyen ile isbirligi yaplmaldr.
Laktasyonda Besin Ihtiyac
Laktasyonda besin ihtiyac artar. Postpartum donemde sutun yeterli miktarda salglanmas icin annenin kalorisi yuksek bir diyetle beslenmesi ve bol sv almas gerekir. Gunluk 850 mi sutun salglanmas icin 600-700 kaloriye ihtiyac vardr.
Bu nedenle kalori, emziren bir kadnn diye-tindeki en onemli faktorlerden biridir. Laktasyonda kalorinin yetersiz alnmas, sut miktarnn azalmasna neden olur. Emziren annenin kalori ihtiyac gebelikteki ihtiyactan 200 kalori daha fazladr. Diger bir deyisle laktasyondaki kalori miktar gebelik oncesi kaloriden 500 kalori daha fazladr. Boylec emziren anneler icin gunluk ihtiyac 2500-2700 kaloridir.
Emziren anneler, sut miktarlarnn yeterli olmas icin gunluk 2500-3000 mi sv almaldr. Bunun icin annenin gunluk 8-10 bardak sv almas icin desteklenmesi gerekir. Bunun 4-6 bardag su seklinde, geri kalan miktar ise meyva sular, sut ve corba seklindeki iceceklerden karslanabilir. Scak havalarda hem annenin hem de bebegin sv ihtiyac artacagndan annenin daha fazla sv almas onerilir. Dogum sonu cok gorulen konstipasyon sorunu da annenin bol sv almas ile onlenebilir. Konstipasyonu onlemede yardmc diger yontemler, lifli diyet ve fiziksel egzersizdir.
Protein, emziren anne icin yeterli miktarda alnmas gereken onemli bir besin maddesidir, ilk 6 ayda gunluk ortalama 65 gr protein alnmas onerilmektedir. Gebelikte oldugu gibi protein olmayan kalorinin yeterli alnmas, proteinlerin enerji kaynag olarak kullanlmasn onleyecektir. Kalsiyum, sut uretimi icin onemli bir besindir. Laktasyonda kalsiyum ihtiyac gebelik donemi ile ayn duzeydedir (1200 mg/gun). Eger besin kaynaklarndan kalsiyum yeterli alnamyorsa ek kalsiyum preparatlar onerilmelidir.Demir, sutte bulunan temel bir bilesik degildir. Laktasyonda annenin demire olan ihtiyac artmaz. Bununla birlikte dogumdan sonra 2-3 ay daha demir preparatlarna devam edilmesi, gebelikte bosalan anne depolarnn dolmasn saglar.
Laktasyondaki annenin riboflavin, niasin, A, C ve E vitaminlerini hucrelerin fonksiyonel ve yapsal gelismeleri icin yeterli miktarlarda almas gerekir.
Laktasyon srasnda diyetin saglkl olmas, gebelikteki kadar onemlidir. Emziren kadn, uygun besin secimi yapmasna yardm edecek dansmanlk hizmeti almaldr. Emziren annenin artan vitamin ihtiyacnn karslanmas icin vitamin preparatlar almas tavsiye edilir.
Postpartal Periyodda Saglkl
Beslenmenin Surdurulmesi Icin Gunluk Yiyecek
Listesi
Sut, yogurt, peynir grubundan 3-5 porsiyon*
Et ya da protein grubundan 2-3 porsiyon
Sebze grubundan 3-5 porsiyon
Hububat grubundan 4 porsiyon
Meyva grubundan 2-4 porsiyon
Ekmek, kek grubundan 6-11 porsiyon
Yag ve seker grubundan idareli olarak 1 porsiyon
* Bir porsiyon karst miktarlar
1 su bardag sut ya da yogurt
2 kibrit kutusu peynir
2 yumurta
1 tabak et ya da kurubaklagil yemegi
2 tabak etii sebze yemegi
1 dilim ekmek
1/2 tabak pilav ya da makarna
1 portakal ya da elma
2 domates
1 yemek kasg yag